Tag Archives: βίωμα

Ζούμε σε καιρούς βαθιάς ήττας, απογοήτευσης, απομαζικοποίησης των διαδικασιών και απουσίας ορίζοντα με ορατά αποτελέσματα που να μπορείς να επιδιώκεις και να παλεύεις για να τα πετύχεις. Αυτό έχει μια καλή πλευρά. Η άρση των βεβαιοτήτων και των δοκιμασμένων συνταγών αφήνει χώρο για την ανάδυση καινούριων ιδεών, τρόπων σκέψης ή ξαναφέρνει παλιές καλές αλλά ξεχασμένες ιδέες στο προσκήνιο. Υπάρχει και μια πολύ κακή όμως. Η επιστροφή σε σίγουρες ταυτότητες, κλειστές ομάδες, συνταγές που συνηθίσαμε και τις εφαρμόζουμε έξω πλέον από πολιτική αποτελεσματικότητα αλλά επειδή συγκροτεί την κοινότητα. Η ακραία ιδεολογικοποίηση και η γέννηση των καινούριων ιδεών και πρακτικών συνυπάρχουν ταυτόχρονα. Και αυτό φέρνει σύγκρουση, πολεμικές, διασπάσεις και ανταγωνισμούς. Αλλά αυτό θα γεννήσει ένα καινούριο κίνημα πιο πλούσιο και πιο αποτελεσματικό να αντιμετωπίσει τις εποχές που έχουμε μπροστά μας.

Αυτό είναι το πλαίσιο στο οποίο τοποθετώ το θέμα αυτού του κειμένου και νομίζω ότι οι κριτικές απ’ όλες τις πλευρές που αγννούν την συγκυρία αυτή και κατηγορούν ο ένας την άλλη, καταγγέλουν και υπερασπίζονται Ιδέες και Αρχές με πολύ πάθος – τόσο που δεν τους εμποδίζουν να εκδιώχνουν (πρώην πλέον) συντρόφους από ομάδες και διαδικασίες -, ότι όλες αυτές οι κριτικές χάνουν τη δημιουργική τους δύναμη που θα πλούτιζε και θα ριζοσπαστικοποιούσε τους χώρους μας. Αντ’ αυτού λειτουργούν διαλυτικά και άρα προς όφελος της εξουσίας – της μεγάλης εξουσίας του κράτους και του κεφαλαίου και των μικρών εξουσιών σε τοπικά επίπεδα καθώς και πολιτικών ομάδων.

Το γνωστό πρόβλημα της ιδεολογίας και της ταυτότητας

Υπάρχει ένα βασικό θέμα που το συναντάμε παντού. Για παράδειγμα, όταν μια ομάδα εκδίδει ένα κείμενο αυτοπαρουσίασης αρχίζει και γράφει όλα αυτά τα «αντί», είμαστε αντι-εξουσιαστές, αντι-φασίστες, αντι-ρατσιστές, αντι-σεξιστές, αντι-σπισιστές κοκ. Το μεγαλύτερο πρόβλημα δεν είναι ότι τα γράφει, είναι ότι τα εννοεί κιόλας. Ως εάν η διακήρυξη των «αντί» να τα πραγματοποιεί κιόλας. Οι διακηρύξεις λειτουργούν συνήθως ως μια πράξη διαχωρισμού από την υπόλοιπη κοινωνία, ως μια πράξη που επιβεβαιώνουν μια άλλη ταυτότητα των υποκειμένων, μια άλλη ιδεολογία. Λένε, λοιπόν, ότι εμείς είμαστε αυτό και αυτό (αντιφα και αντιεξουσιαστές) και πάμε να δούμε τι θα κάνουμε ως τέτοιοι. Continue reading →

Με δομικά προβλήματα (όπως αυτά που ανέλυσα στο πρώτο μέρος αυτού του κειμένου) υπάρχουν δύο πράγματα που μπορούν και να γίνουν. Και ειδικά με προβλήματα τέτοιου τύπου που το ζήτημα ξεπεράσματός τους δεν είναι απλά ζήτημα πολιτικής απόφασης και δράσης αλλά μιας μακροχρόνιας ειλικρινούς δουλειάς για πράγματα που είναι βαθιά ριζωμένα μέσα μας κοινωνικά, πολιτισμικά και εν τέλει υπαρξιακά και σωματικά.

Το πρώτο (άμεσο) πράγμα που (πρέπει) να κάνουμε – αυτονόητο είναι βέβαια πως τα έχουμε αναγνωρίσει – είναι να θέσουμε σε εφαρμογή τέτοιες λειτουργίες που να προσπαθούν να αίρουν τις πρακτικές αυτές. Και αυτό πατάει στο εξής γεγονός. Ότι για να αλλάξουμε πολιτικά μπορεί να είναι ζήτημα αποτελεσματικής/καλύτερης θεωρίας  αλλά για να αλλάξουμε υπαρξιακά μπορεί να μη φτάνει ένα μικρό χρονικό διάστημα ή ακόμα μια γενιά. Επίσης είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει ο άνθρωπος από μια ηλικία και μετά (αυτό μπορεί να ακούγεται άσχημο, αλλά δυστυχώς ισχύει και είναι μετρημένοι στα δάχτυλα οι άνθρωποι που κρατούν τα όπλα της κριτικής και κυρίως της αυτοκριτικής ακονισμένα σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους). Φυσικά το θέμα δεν είναι βιολογικό αλλά πολιτισμικό. Τέτοιες λειτουργίες είναι οι τρόποι που διεξάγουμε τις διαδικασίες μας ώστε να μπορούν όλοι και όλες να μιλάνε ισότιμα αλλά και να νιώθουν ελευθερία στην έκφραση των απόψεων τους, τρόπους που βρίσκουμε να μοιράζεται η γνώση ώστε να μην παγιώνονται οι ρόλοι και οι ιεραρχίες και διάφορα άλλα τέτοια.

Το δεύτερο (μακροπρόθεσμο) είναι να βρίσκουμε νέους τρόπους, που αναλογούν στην κάθε ιδιαιτερότητα (είτε συλλογικότητα, είτε άτομο) ώστε να μπορούμε να ξεπερνάμε αυτά τα πράγματα. Κάποιες αναφορές έχω κάνει πιο παλιά αναφορικά με τη σημασία του βιώματος και της διαφοράς. Πρέπει και να αναθεωρούμε τις διαδικασίες μας, ακόμα κι αν στην αρχή τους ήταν πολύ αποτελεσματικές και να βρίσκουμε νέους τρόπους που μας εκφράζουν είτε εντός διαδικασιών, είτε εκτός. Είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε το εξής: ότι το κίνημα πρέπει από τη μια μεριά να είναι αποτελεσματικό στον πόλεμο ενάντια στην εξουσία αλλά από την άλλη πρέπει να πληρώνει υπαρξιακά και κοινωνικά τους αγωνιζόμενους. Όταν βρίσκεται αυτό το μείγμα, τότε έχεις την κατάλληλη εκρηκτική ύλη για να ταρακουνήσεις συθέμελα το όποιο καθεστώς εξουσίας.

Αρνητική ενότητα Continue reading →

Γράφω αυτό το κείμενο με αφορμή δύο κείμενα που διάβασα από το site “Καμένα Σουτιέν”. Το πρώτο “Βία: γενικά και προσωπικά” και το δεύτερο “Βία: ιδεολογικά και κινηματικά”. Σκοπός δεν είναι να κάνω κριτική για να διορθώσω/υποδείξω κάποιου είδους λάθη σε αυτά τα κείμενα – το λέω αυτό γιατί είμαστε βαθιά εθισμένοι να γράφουμε απαντήσεις/κριτικές σε άλλα κείμενα με σκοπό να τους διορθώσουμε και να τους διαφωτίσουμε με τη δικιά μας “σωστή” οπτική. Σε αυτό το blog προσπαθώ να κάνω κάτι διαφορετικό – όπως το περιγράφω στο the project (αν δεν το έχεις ήδη διαβάσει θα σου είναι χρήσιμο να το κάνεις πριν συνεχίσεις). Να αντιλαμβάνομαι τις άλλες αντιλήψεις και οπτικές για τον κόσμο μέσα από το βίωμα τους όχι ως σωστές ή λάθος ερμηνείες του κόσμου που στέκεται κάπου εκεί έξω αλλά σαν μέρος αυτού του κόσμου. Οπότε τα κείμενα για τη βία από αυτή τη σκοπιά του φεμινισμού (υποθέτω πως υπάρχουν και άλλες φεμινιστικές οπτικές για το θέμα) δεν είναι ανταγωνιστικά προς μια δικιά μου αντίληψη αλλά με βοηθάνε να καταλάβω τον κόσμο, είναι κομμάτι του, προσθέτουν στη γνώση μου και οξύνουν την κριτική μου. Τέλος, αυτό το κείμενο δε σκοπεύει να συνεισφέρει κάπως στον φεμινισμό – αν το κάνει καλώς. Προσπαθεί με αφορμή αυτή την οπτική να συνεισφέρει στη δουλειά που γίνεται εδώ και να υπηρετήσει τους σκοπούς που έχουν διατυπωθεί. Είναι για συγκεκριμένη δουλειά δηλαδή και όχι κάτι που λύνει τα πάντα.

Το πρώτο κείμενο που αναφέρω λειτουργεί για μένα ως το βίωμα¹. Continue reading →

Δύο αρχικά ερωτήματα: Πώς να μιλήσουμε για την έννοια του βιώματος και της διαφοράς και τι μας νοιάζουν εμάς αυτά τα πράγματα;

Ας ξεκινήσουμε από το δεύτερο. Βασικό εργαλείο του project είναι η κριτική στην ιδεολογία απ’ όπου κι αν προέρχεται. Αυτό δεν γίνεται από φετίχ αλλά γιατί θεωρούμε πως η ιδεολογία είναι πάντοτε εχθρός της ελευθερίας και εχθρός της πολιτικής όπως θα θέλαμε να την ασκούμε. Πέρα από αυτά, για τα οποία μπορούμε να γράψουμε πολλά, υπάρχει και το θέμα ότι δεν υπάρχει καμιά έννοια α) αντικειμενικού κόσμου για τον οποίο μπορούμε να μιλάμε και β) κανένα δέον και πρότυπο τέτοιου κόσμου το οποίο έχουμε τοποθετήσει σαν κάδρο και προσπαθούμε να φτάσουμε σε αυτό. Δηλαδή ότι μοιάζει με αυτό να το δεχόμαστε και ότι όχι να το απορρίπτουμε. Υπάρχει ένας μπούσουλας, ένα στοιχείο ορίζοντα αλλά δεν έχει να κάνει με τα κλασικά προτάγματα που συνήθως βάζουμε με κεφαλαία πράγματα στο τέλος των κειμένων μας (Επανάσταση, Κομμουνισμός, Αναρχία).

Βασική προκείμενη όπως αναφέρεται ξανά είναι ότι ο κόσμος δεν είναι. Αυτό σημαίνει πως για να δούμε τον κόσμο, για να μιλήσουμε γι’ αυτόν πρέπει να τον προσεγγίσουμε από τη θέση στην οποία ο καθένας και η κάθε κοινωνική ομάδα/τάξη βρίσκεται. Με μια – μη ουσιοκρατική – έννοια ο κόσμος είμαστε εμείς. Επομένως, ο κόσμος θα μας είναι γνωστός στο μέτρο που αφουγκραζόμαστε, καταλαβαίνουμε τις άλλες υπάρξεις και θέσεις. Αυτό δε σημαίνει ότι τις δεχόμαστε αλλά ότι με αυτές προχωράνε οι κοινωνίες μέσα στην ιστορία. Continue reading →