Author Archives: superadmin

Ο πόλεμος των εννοιών και των λέξεων που χρησιμοποιούμε είναι εξίσου σημαντικός με όλες τις άλλες πτυχές του κοινωνικού πολέμου.

Ας πούμε, τα κυρίαρχα μέσα και το κράτος χρησιμοποιούν σαν μομφή και ηθική κριτική την λέξη «κατάληψη». Στα αυτιά ενός ανθρώπου που δεν έχει εντρυφήσει σε πολιτικά λεξιλόγια η λέξη «κατάληψη» αντηχεί σε κάτι που είναι βλαπτικό, άδικο και έχει ιδιοτελείς σκοπούς– και σωστά αντηχεί σε κάτι τέτοιο. «Κατάληψη» είναι γι’ αυτόν όταν κάποιος έρχεται στην αυλή σου και σου μπαστακώνεται, τρώει από αυτά που εσύ δημιουργείς ή από τον κοινό κορβανά και ιδιωτεύει σε βάρος των πολλών. Θα προσπεράσω, για χάριν αυτού που θέλω να αναδείξω, ότι όντως πολλές καταλήψεις, στέκια, κοινωνικά κέντρα λειτουργούν περίπου έτσι. Δε θέλω να γίνω κακός χρονιάρες μέρες.

Σε αυτή την χρήση των εννοιών έχει προταθεί από τη μεριά των κινημάτων να οικειοποιηθούμε τους χαρακτηρισμούς που μας αποδίδουν ως κάτι θετικό. Η έννοια του queer είναι μια τέτοια. «Είμαστε ανώμαλες» μια άλλη.

Έχει προταθεί και το αντίστροφο, να πάρουμε τις καλές έννοιες που είναι διαδομένες κοινωνικά και να τις χρησιμοποιήσουμε. Για παράδειγμα, τη δεκαετία του ’90 το «είμαστε ο ανθός της ελληνικής κοινωνίας» – φράση που την είχε πει ένας εκπρόσωπος του κράτους για τους μπάτσους μετά την αποφυλάκιση του Μελίστα, αν δε κάνω λάθος. Και άλλα παραδείγματα θα υπάρχουν.

Άρα, έχουμε 2 τακτικές: μια θετική οικειοποίηση όρων που γενικά για την κοινωνία είναι κακές και μια οικειοποίηση καλών όρων που ποτέ δεν θα απέδιδαν σε εμάς οι κυρίαρχοι.

Εμένα μου αρέσει και μια τρίτη τακτική που νομίζω την χρησιμοποιούμε λιγότερο. Να χρησιμοποιούμε τις κακές έννοιες για την δικιά τους δραστηριότητα. Για παράδειγμα, γιατί δεν λέμε ότι κάνουν κατάληψη (και μάλιστα μόνιμη) στ’ Άγραφα για τις ανεμογεννήτριες. Γιατί δεν αποκαλούμε τις δικές μας καταλήψεις ως «αξιοποίηση του κοινωνικού πλούτου για το κοινό όφελος»; Και άλλα τέτοια πολλά μπορούμε να φανταστούμε.

Ο ορισμός των εννοιών και των περιεχομένων τους είναι μια κρίσιμη μάχη. Η χρήση γενικών εννοιών και λέξεων μπορεί να αποδειχθεί και πράξη χειραφέτησης και πράξη χειραγώγησης. Το να καθορίζουν τα κανάλια με την ισχύ τους τις έννοιες στους υποτελείς και κατά βάση φτωχούς ανθρώπους, μπορεί να τους ορίζει το φαντασιακό τους, τον αντιληπτικό τους ορίζοντα, το πλαίσιο των επιλογών τους. Δηλαδή, να τους χειραγωγεί απόλυτα.

Σε γενικές γραμμές, οι κακές λέξεις είναι κακές σε λαϊκή, μαζική κλίματα γιατί κάτι ουσιαστικό κι αληθινό ήθελαν να πουν όταν διαμορφώθηκαν κοινωνικά. Παρόλο που σήμερα μπορεί να πρέπει να αποσυρθούν. Αυτές, όμως, που είναι ακόμα σε χρήση και έχει νόημα να είναι γιατί λένε κάτι αληθινό, μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε για να πούμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους. Η «κατάληψη» σε μια εποχή τρομαχτικής επέκτασης των κυριαρχικών καπιταλιστικών σχέσεων είναι μια τέτοια. Δεν υπάρχει μεγαλύτερος καταληψίας από τις εταιρείες και το κράτος. Σε αυτή τη περίπτωση, η οικειοποίηση των εννοιών που μιλάνε για «κακά» πράγματα για την συντριπτική πλειοψηφία των υποτελών μπορεί να είναι χειραφετητική, να είναι διαφωτιστική. Να φωτίζει αυτό που βλέπουμε κάθε μέρα μέσα από τα φώτα των καναλιών και μας φαίνεται αστραφτερό και καθαρό ως αυτό που είναι: σκοτάδι, παρακμή και θάνατος.

Στις μέρες μας, είναι αρκετά διαδεδομένη η αντίληψη ότι τα συναισθήματα, η έκφραση των βιωμάτων, η ολοένα και αυξανόμενη συναισθηματικοποίηση του δημόσιου λόγου, της ζωής συνιστά κάποια πρόοδο. Ή ακόμα περισσότερο ένα πέρασμα σε μια κοινωνία με μεγαλύτερη ενσυναίσθηση και άρα πιο κοντά στα ιδανικά της αλληλεγγύης και της ισότητας.

Μπορούμε να το παρατηρήσουμε κάθε φορά που παρουσιάζεται η επίκληση σε ένα συναίσθημα ως υποκατάστατο ενός επιχειρήματος ή, ακόμα χειρότερα, ενός τεκμηρίου. Κάθε φορά που η έκφραση του συναισθήματος γίνεται ο σκοπός και το ίδιο το μέσο. Ή για να πειστεί ο κόσμος ότι ο πόλεμος είναι κακό πράγμα πρέπει να δείχνουμε βίντεο με σκοτωμένα παιδάκια ή να κάνει ζουμ ο φακός στα δακρυσμένα μάτια τους όσο ζούνε, όταν χρειάζονται εικόνες νεκρών μεταναστών να επιπλέουν στην επιφάνεια της θάλασσας για να αναδειχθεί η δολοφονική πολιτική της ευρώπης-φρούριο ή των κακών αλλοεθνών. Πολλές, ακόμα και εντελώς αντιπαρατιθέμενες, εκστρατείες προπαγάνδας έχουν γίνει με βάση τέτοιους τρόπους (από τους vegan μέχρι τον ISIS). Ακόμα-ακόμα σε διάφορους κύκλους αυτή η προσφυγή στο συναίσθημα εμφανίζεται σαν μια γυναικεία, θηλυκή ενέργεια που απλώνεται πάνω από τον κόσμο και τον αλλάζει προς το καλύτερο (έτσι έχει εκπαιδεύσει τα μυαλά τους η πατριαρχία). Κάθε δημόσια περσόνα, ανεξαρτήτως περιεχομένου και επαγγέλματος, οφείλει πια να διεγείρει τα συναισθήματα. Κάθε ειδησεογραφικό site, τηλεοπτικό πρόγραμμα και διαφήμιση οφείλει όχι μόνο να πουλάει σεξ και καύλα αλλά και μια ποικιλία άλλων συναισθημάτων (φυσικά το σεξ βασιλεύει ως το πρώτο αγχολυτικό!).

Αγαπημένε μου, μοναδικέ (που έλεγε κι ο τζιμάκος) αναγνώστη,
λυπάμαι πολύ αλλά όλο αυτό όσο καλές προθέσεις κι αν έχει από διάφορες μεριές, όσο κι αν φέρνει στην επιφάνεια σωστά και δίκαια ζητήματα (που φέρνει) καλλιεργεί όλο και περισσότερο μια μάζα όντων υπόδουλων στα πιο ανταγωνιστικά και κυριαρχικά ένστικτα. Το βιο-ψυχο-κοινωνικό υπόστρωμα και η προϋπόθεση για την ανάπτυξη και τη κυριαρχία αυτού του ανθρωπότυπου αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς τους τελευταίους αιώνες. Η σύγχρονη μεγαλούπολη με τα κελιά-σπίτια, η συγκέντρωση και στρατολόγηση αμέτρητων ανθρώπων σε καταναγκαστική εργασία και καταναγκαστική κατανάλωση σε τόσο στενούς χώρους δεν μπορεί παρά να προκαλεί στενο-χώρια, θλίψη και ανταγωνισμό. Εν τέλει, καθιστά την συνεχή εναλλαγή υπερδιέγερσης-υποδιέγερσης του ανθρώπινου οργανισμού αναγκαία συνθήκη επιβίωσης, την καθιστά, πλέον, ανάγκη. Ψυχο-βιολογική. Κάθε μέρα χρειαζόμαστε διεγερτικές ουσίες, πρακτικές και ερεθίσματα για να τη βγάλουμε ως το τέλος της. Και άντε μετά να κοιμηθείς. Κι εκεί κάποια υποδιεγερτική ουσία/πρακτική μπορεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα.

Η συναισθηματικοποίηση του δημόσιου και διαπροσωπικού λόγου, η διαμεσολάβηση μιας διεγερτικής κατάστασης (με ή χωρίς ουσίες) ανάμεσα σε κάθε γνώση, εμπειρία και σχέση είναι μια πτυχή αυτής της θλιβερής κατάστασης στην οποία έχουμε περιέλθει. Η αδυναμία πολιτικού διαλόγου ακόμα και ανάμεσα σε ομοειδείς πολιτικούς χώρους και η πραγματική επιθυμία για φυσική και κοινωνική εξόντωση του Άλλου πρέπει να ειδωθεί πρώτιστα ως μια στιγμή αυτής της διάστασης του κοινωνικού πολέμου. Ο ασταμάτητος πρακτικισμός ή ακτιβισμός και η ατέλειωτη κριτική θεωρητικολογία – 2 όψεις του ίδιου νομίσματος – είναι κι αυτά αγχολυτικά αυτής της στρεσσογόνας συνθήκης.

Ανοίγω παρένθεση. Συμμετέχοντας, πριν 5 χρόνια σε μια συνέλευση γειτονιάς (ονόματα δε λέμε, οικογένειες δε θίγουμε) βρέθηκα σε μια στιγμή όπου μια ανθρωποφάγα μάζα είχε έντονα αυτή την επιθυμία εξόντωσης μιας γυναίκας που είχε στο παρελθόν δεχθεί σεξιστική επίθεση, την οποία αυτή η μάζα είχε, αρχικά, συγκαλύψει και στη συνέχεια συσκοτίσει. Όταν αυτή, λοιπόν, βρέθηκε να αντιδρά με τον δικό της τρόπο (με επίθεση σε ένα από τα μέλη της) σε όσα είχε υποστεί, τότε αυτή η μάζα βάλθηκε να την εξολοθρεύσει. Κυριαρχήθηκε ως μια αγέλη από ανθρωποφάγα αισθήματα ενοχής και δημιουργίας αποδιοπομπαίου τράγου. Το «έξω από τη γειτονιά» ήταν η κομψά εκφρασμένη πρόταση αυτής της επιθυμίας για φυσική εξόντωση. Όταν ήρθε η σειρά μου να μιλήσω μέσα σε αυτό το καζάνι προσπάθησα να τοποθετηθώ με ΨΥΧΡΑΙΜΙΑ. Τι το ‘θελα; Αυτή η ψυχραιμία μου ακριβώς ήταν αντικείμενο κατηγορίας όταν μετά βρέθηκα εγώ με τη σειρά μου στο στόχαστρο της επιθυμίας για εξόντωση. Με κατηγόρησε ένας πολύ άντρας ότι είμαι «πολύ ψύχραιμος». Και αυτό έδειχνε ότι δεν στηρίζω την ομάδα, ότι δεν ήμουν μαζί τους. Μαζί τους στο βασίλειο του ενστίκτου της κυριαρχικής εξόντωσης, της επιβίωσης του πιο δυνατού. Και ήταν έτσι. Είχαν δίκιο. Δεν ήμουν μαζί τους. Μαντέψτε ποιοι νίκησαν και ποιοι χάσανε τα αυγά και τα πασχάλια. Κλείνω παρένθεση.

Χρειάζεται, για αρχή, ψυχραιμία..

ΨΥΧΡΑΙΜΙΑ.

Τι άλλο χρειάζεται;

Σκέψη, λογική και ανάδειξη της πραγματικής πραγματικότητας και του πολιτικού ζητουμένου για μια κοινωνία ισότητας, αλληλεγγύης και ελευθερίας.

Στόχευση στη δομή των πραγμάτων, στις πραγματικές αιτίες των προβλημάτων μας. Συνεχής ανάδειξή τους. Πνευματική και διανοητική συγκέντρωση σε αυτές.

Λιτότητα στις διασκεδάσεις και τις εκτονώσεις. Περιορισμός και αυτοσυγκράτηση στην ψυχο-βιολογική ανάγκη για διέγερση. Εκτόνωσή της με δημιουργικό τρόπο που ενισχύει τις καλές ποιότητες που έχουμε και τις ουσιαστικές σχέσεις.

Μείωση της ταχύτητας που κάνουμε τα πράγματα. Ο χρόνος πρέπει να επιβραδυνθεί.

Το συναίσθημα που παράγεται στις σημερινές παράλογες και άγριες κοινωνίες δεν μπορεί παρά να είναι εξίσου παράλογο και αντι-κοινωνικό. Δεν μπορεί αυτό να είναι οδηγός μας. Το συναίσθημα μπορεί να είναι δύναμη, κίνητρο, έμπνευση. Το συναίσθημα είναι ζωή. Όχι οδηγός. Τα έχουν ήδη σκεφτεί και προλάβει όλα οι ειδικοί της Κυριαρχίας σχετικά με τα συναισθήματα. «Θεραπεία» για να ξεχνάς αυτά που σε πληγώσανε στο παρελθόν ετοιμάζουν στα εργαστήρια της σύγχρονης επιστήμης.

Από τη μεριά μας, χρειαζόμαστε τη μνήμη. Αυτών που μας έκαναν να χαρούμε και αυτών που μας πληγώσανε. Χρειαζόμαστε τη μνήμη ότι ο άνθρωπος κάποια στιγμή αναπτύχθηκε και επιβίωσε επειδή μπόρεσε να παρατηρήσει τον εαυτό του και τη σχέση του με το περιβάλλον, να αντιληφθεί αιτιώδεις σχέσεις. Να αντιληφθεί την ίδια την ποιότητα των σχέσεων του. Επειδή μπόρεσε να δημιουργήσει ο ίδιος τις συνθήκες που χρειαζόταν για να επιβιώσει αντί να είναι ακόλουθος των δοσμένων συνθηκών, των ενστίκτων και της υφιστάμενης κατάστασης. Επειδή αποφάσισε να αποτρέψει τη λογική της «επιβίωσης του ισχυρότερου» και αποφάσισε να φροντίσει τον πιο αδύναμο, αποφάσισε να αναπτύξει κοινωνία αλληλοβοήθειας.

Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι η πηγή της ελευθερίας. Η αυτοπαρατήρηση, η αυτοσυνείδηση, η δημιουργία των συνθηκών που εμείς επιλέγουμε για εμάς. Αυτά δεν δημιουργούνται μέσα από τα αυθόρμητα συναισθήματα, τις χημικές αντιδράσεις του εγκεφάλου σε διεγερτικά ερεθίσματα και τις στρεσσογόνες καταστάσεις του σήμερα.  Θα δημιουργηθούν με την προσεκτική παρατήρηση. Και, άρα, την αποστασιοποίηση. Η παρατήρηση χρειάζεται μια σειρά από προϋποθέσεις όπως αυτές που ανέφερα πιο πάνω. Χρειάζεται να είναι μια παρατήρηση προσωπική. Τίποτα δεν αντικαθιστά την προσωπική δουλειά. Αλλά και μια παρατήρηση μέσα στη σχέση με το Άλλο. Δεν υπάρχει πρόσωπο χωρίς σχέση. Χρειάζεται να είναι μια συν-παρατήρηση, συζήτηση, σύ-σκεψη και όχι απλά συμβίωση.

Ψυχραιμία, παρατήρηση και σκέψη.

Συνηθίζουμε να κάνουμε έναν διαχωρισμό ανάμεσα στην αρχή «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα» σε αντιπαραβολή με την αναρχική αντίληψη ότι ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα και ότι τα μέσα θα πρέπει να προεικονίζουν και να εμπεριέχουν με έναν τρόπο τον σκοπό μας για μια ελεύθερη κοινωνία. Το πιο σύνηθες είναι το παράδειγμα σχετικά με την επιβολή. Ότι δεν υπάρχει περίπτωση να θες να πετύχεις τη χειραφέτηση των ανθρώπων με το ζόρι. «Δε θέλουμε να απελευθερώσουμε τους ανθρώπους, θέλουμε οι άνθρωποι να απελευθερωθούν», γράφει κάπου ο Μαλατέστα. Αυτός ο αυστηρός διαχωρισμός παρεξηγείται πολύ συχνά απ’ όσους μας ακούνε και πολλές φορές μας κατηγορούν για ιδεολογικά κολλήματα ή μας εγκαλούν ότι δε θέλουμε να προχωρήσουν τα πράγματα και μένουμε στην απραξία για χάριν της ιδεολογικής καθαρότητας. Εδώ θα ήθελα να ξεκαθαρίσω το ζήτημα, όσο μπορώ, τόσο για όσους μας παρερμηνεύουν, για εκείνες  τις φορές που δεν το λέμε καλά και μας παρερμηνεύουν και άλλο τόσο για τις φορές που μας ερμηνεύουν σωστά και πολλοί σύντροφοι και συντρόφισσες όντως έχουν ιδεολογικές εμμονές με τα μέσα του αγώνα, έχουν ανάγει τα μέσα σε σκοπό,σε έναν ατέρμονο πρακτικισμό .

Ο Μαλατέστα γράφει για το θέμα των μέσων και των σκοπών πολύ καθαρά: «Δεν αρκεί όμως να επιθυμεί κανείς κάτι και να το θέλει πραγματικά, πρέπει να χρησιμοποιεί τα κατάλληλα μέσα για την πραγμάτωσή του. Και τα μέσα αυτά δεν είναι αυθαίρετα: απορρέουν υποχρεωτικά απ’ τους σκοπούς στους οποίους αποβλέπουμε κι απ’ τις συνθήκες στις οποίες αγωνιζόμαστε. Γιατί αν αγνοήσουμε την επιλογή των κατάλληλων μέσων θα πραγματώσουμε άλλους σκοπούς, ίσως μάλιστα εντελώς αντίθετους απ’ αυτούς στους οποίους αποβλέπουμε, και κάτι τέτοιο θα έχει ολοφάνερη και αναπόφευκτη συνέπεια των μέσων που επιλέξαμε. Όποιος ακολουθήσει λάθος δρόμο δεν θα πάει εκεί που θέλει αλλά εκεί που θα τον οδηγήσει ο δρόμος».

Στην πραγματικότητα πάντοτε τα μέσα εμπεριέχουν το σκοπό. Όχι με έναν ντετερμινιστικό τρόπο. Πάντοτε υπάρχουν κάποιες εναλλακτικές επιλογές ανάλογα με το γενικό πλαίσιο, τα χαρακτηριστικά του ίδιου του μέσου (άλλο ένα παλούκι, άλλο μια πυρηνική κεφαλή) και τη χρήση του.

Ας χρησιμοποιήσουμε το εμβληματικό και ταυτόχρονα, ατυχές παράδειγμα της υποτιθέμενης ουδετερότητας των μέσων. Το μαχαίρι. Αν θέλεις να χρησιμοποιήσεις ένα μαχαίρι τότε θα το χρησιμοποιήσεις για να σκίσεις το αντικείμενο σου. Είτε αυτό είναι ψωμί, είτε ανθρώπινο σώμα. Το σκίσιμο ενός υλικού αντικειμένου είναι ο γενικός σκοπός του μαχαιριού. Δεν προσδιορίζεται το αντικείμενο του σκισίματος σε ένα πρώτο επίπεδο. Με τη σημερινή εξειδίκευση, όμως, στο σχεδιασμό του ίδιου του μαχαιριού (του μέσου) έχει αρχίσει να προσδιορίζεται πέρα από το γενικό σκοπό (σκίσιμο) και ο ειδικός σκοπός που αφορά το είδος του αντικειμένου: μαχαίρι για ψωμί, για ψάρι, για φρούτα, για άνθρωπο κτλ. Βλέπουμε ότι τα μέσα προεικονίζουν το σκοπό. Αν μου κάνουν έλεγχο οι μπάτσοι κι έχω μαχαίρι για ψωμί και άπλωμα μαρμελάδας μπορώ εύκολα να τους πείσω ότι πάω όντως για πικ νικ και όχι για να καθαρίσω κανέναν.

Πάντα τα μέσα προεικονίζουν το σκοπό. Αυτό δεν είναι μια αξιακή επιλογή, είναι η πραγματικότητα των μέσων. Τα οποία αλλάζουν και αναπροσαρμόζονται, ξανασχεδιάζονται ανάλογα με τη χρήση τους, δηλαδή, ανάλογα με τους σκοπούς μας.

Το ζήτημα, λοιπόν, είναι ο σκοπός μας. Και αν προσπαθούμε όντως γι’ αυτό το σκοπό που λέμε ότι το κάνουμε ή αν απλά τον χρησιμοποιούμε ως έναν τρόπο για να εξαπατήσουμε (άλλους ή τον εαυτό μας, λίγη σημασία έχει). Οπότε όταν κάποιος χρησιμοποιεί εξουσιαστικά μέσα είναι ατελέσφορο να τον κριτικάρουμε με βάση την αναρχική αντίληψη για τη σχέση μέσων και σκοπών. Εκείνη τη στιγμή πρέπει να τον κριτικάρουμε για τους σκοπούς του που προωθεί με τα μέσα που χρησιμοποιεί. Και όχι να προσπαθούμε να τον διορθώσουμε. Επιδιώκει άλλον σκοπό. Και είτε θα πρέπει να ξεσκεπάσουμε την απάτη του, είτε να τον βοηθήσουμε να τα βρει με τον εαυτό του, να οξυνθεί η αντίληψή του κτλ,  αν είναι αυτό το πρόβλημα.

Και όταν ο σκοπός αγιάζει τα μέσα αυτό σημαίνει πολύ απλά πως ο σκοπός σου δεν έχει ιερό και όσιο, πως το παν είναι να πετύχεις ΕΣΥ αυτό που θέλεις. Αυτό δεν είναι πάντα λάθος και σίγουρα δεν είναι πάντα άδικο. Έχει να κάνει με το σκοπό σου πάλι. Δεν μπορούμε να το αξιολογήσουμε τόσο αφηρημένα. Πρέπει να ρωτήσουμε: ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ που θέλεις να πετύχεις; ΜΕ ΠΟΙΟ ΤΡΟΠΟ; Πρέπει να δούμε συγκεκριμένα πάλι, τη σχέση των μέσων και των σκοπών.

Αυτό που εννοούμε με τη φράση «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα» αφορά, βέβαια, κάτι πολύ συγκεκριμένο στη καθημερινή γλώσσα. Κάτι που από την εμπειρία μας γνωρίζουμε ότι ανήκει στη σφαίρα της εξουσίας. Δηλαδή, ότι το πιο σημαντικό είναι η επιβολή της ισχύος και ότι κάποιος θα το προσπαθήσει με κάθε τρόπο, χωρίς να τον ενδιαφέρει τίποτα άλλο παρά η ισχυροποίηση του ΕΓΩ, ατομικού ή συλλογικού. Ο σκοπός για αύξηση της ισχύος καθεαυτής είναι αυτοσκοπός. Για εμάς και γενικά για τις κοινωνίες η αύξηση της ισχύος, το να γίνουμε πιο δυνατοί δεν είναι και δε θα είναι ποτέ αυτοσκοπός. Θα είναι πάντα μέσο για να πετύχουμε κάτι άλλο. Λιγότερο χρόνο εργασίας, περισσότερη σχόλη, λιγότερη αρρώστια, περισσότερη ζωή, κτλ. Αυτή η κριτική είναι και πάλι μια κριτική στο σκοπό. Όταν λέμε ότι δεν μπορεί ο σκοπός να αγιάζει τα μέσα, εννοούμε ότι δεν μπορεί το μόνο που σε νοιάζει να είναι η επίτευξη της επιθυμίας σου ακόμα και δια της επιβολής, μη λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό μπορεί να είναι τόσο βλαπτικό και άδικο. Δεν μπορεί ο σκοπός σου να είναι, απλά, η αύξηση της ισχύος σου (ως αυτοσκοπός). Ότι δεν μπορεί, τέλος πάντων, να είσαι τόσο μεγάλος μαλάκας.

Η επιλογή και η χρήση των μέσων είναι αυτό που προεικονίζει το σκοπό. Και αυτό γιατί ΗΔΗ η επιλογή και η χρήση των συγκεκριμένων μέσων έχει γίνει για ΚΑΠΟΙΟ ΣΚΟΠΟ. Δεν επιλέγονται τα μέσα χωρίς λόγο. Επιλέγουμε και αποφασίζουμε πρώτα. Τα μέσα έπονται. Είναι αυτό που λέει η λέξη: «μέσα» προς αυτό που επιδιώκουμε.

Η κυριαρχική σχέση μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνον όταν επικρατεί η αρχή «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». «Επικρατεί» δε σημαίνει απαραίτητα ότι επικρατεί λογικά ως συνειδητή απόφαση. Σημαίνει ότι έχει εγκαθιδρυθεί ως μια πρακτική ανεξαρτήτως του βαθμού συνείδησης και επιλογής. Η επιλογή, η αποφασιστικότητα και η ευθύνη είναι πάντοτε παρούσες σε κάθε τι ζωντανό ως δυνατότητες σε ένα φάσμα που μπορεί να έχει μεγάλες αποκλίσεις. Άλλοτε εμφανίζεται ως μια συνειδητή επιλογή και άλλοτε ως κεκτημένη συνήθεια. Η πηγή της Κυριαρχίας είναι η επιδίωξη για απόκτηση δύναμης με κάθε μέσο. Όσο μεγαλύτερη η αδυναμία τόσο μεγαλύτερη μια τέτοια επιδίωξη. Οι περιπτώσεις που όντας σε ακραία κατάσταση αδυναμίας, οι άνθρωποι δεν ενεργοποιούν αυτή την αρχή είναι περιπτώσεις που υπάρχει ισχυρό αξιακό και πολιτισμικό βάρος στις συνειδήσεις των ανθρώπων (απ’ όπου κι αν προέρχεται πχ. θεολογία, πολιτική ιδεολογία, παράδοση). Θα μπορούσαμε να πούμε πως αυτό το βάρος λειτουργεί ως ένα απόθεμα ψυχικής, υπαρξιακής δύναμης. Άρα, στην πραγματικότητα δεν αίρεται αυτή η γενική αρχή για την σχέση αδυναμίας και του «σκοπού που αγιάζει τα μέσα».

Η αδυναμία δεν φέρνει ελευθερία, εξέγερση ή επανάσταση όπως διάφοροι φονταμενταλιστές κηρύττουν (ψευδώς) μέσα στα λεγόμενα ριζοσπαστικά κινήματα αλλά το αντίθετο. Φέρνει φόβο, ανταγωνισμό και αλληλοεξόντωση. Η έλλειψη δύναμης, ψυχικού και υλικού αποθέματος είναι η προϋπόθεση για να γεννηθεί η κυριαρχική σχέση. Από τη σκοπιά του Κυρίαρχου αυτή η κατάσταση τον φέρνει σε θέση ισχύος όπου με οικονομία μπορεί να έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων στην κυριαρχική σχέση και από τη σκοπιά του Υποτελούς αυτό τον καθιστά φοβισμένο, χωρίς αυτοπεποίθηση και πάντα εξαρτώμενο από την αναγνώριση του Κυρίου του.

Η επιστήμη ορίζει και ταξινομεί τις περιπτώσεις αδυναμίας, έλλειψης και φτώχειας με σκοπό να τις οργανώσει κατά παραγγελία της εκάστοτε κυριαρχικής σχέσης. Η (ψυχ)ιατρικοποίηση των συμπεριφορών δε θα πρέπει να συγχέεται ούτε με την απουσία ευθύνης των ανθρώπων από τη μία αλλά ούτε και με την έννοια του ψέματος. Το πιο γνωστό παράδειγμα – που απασχολεί και το αντιπατριαρχικό κίνημα της εποχής μας – είναι η ψυχιατρικοποίηση των ανδρών που σκοτώνουν και κακοποιούν γυναίκες. Το γεγονός ότι οι άνδρες έχουν ευθύνη για τις πράξεις τους δε σημαίνει πως αυτές οι πράξεις δεν είναι παράλληλα αντικείμενο της ψυχιατρικής. Και αυτό όχι γιατί πρέπει να απαλλαγούν από τις ευθύνες τους αλλά γιατί η ίδια η πατριαρχία είναι αρρώστια από μια τέτοια σκοπιά. Όπως και γενικά η Κυριαρχία είναι αρρώστια ως σχέση. Η πρόθεση ενός άνδρα να σκοτώσει μια γυναίκα που αρνείται να είναι δικιά του είναι χωρίς αμφιβολία μια κυριαρχική συνθήκη αλλά όχι με την έννοια ότι είναι μια επιθυμία του Κυρίου. Αλλά μια συνθήκη της κυριαρχικής σχέσης ως τέτοιας. Μια κατάσταση του Κυρίου και του Υποτελούς συγκεντρωμένη σε ένα πρόσωπο, αν θέλουμε ντε και καλά να την τοποθετήσουμε σε ρόλους: η επιθυμία της απόλυτης κυριότητας πάνω στο άλλο πρόσωπο και η ανάγκη για απόλυτη αναγνώριση από το άλλο πρόσωπο. Η επιθυμία για απόλυτη καθυπόταξη του Άλλου πηγάζει από την τεράστια έλλειψη ανεξαρτησίας από το Άλλο.

Το σπάσιμο αυτού του φαύλου κύκλου προϋποθέτει δύναμη. Αλλά η δύναμη δεν είναι αρκετή. Απαιτείται μια πραγματική και ουσιαστική σχέση με το Άλλο. Είτε πρόκειται για κάποιο άλλο πρόσωπο, είτε για το ίδιο σου το σώμα, είτε για το φυσικό κόσμο, είτε για την τροφή κοκ. Πραγματική σχέση, δηλαδή, μια σχέση Αγάπης, ουσιαστικού πλησιάσματος. Η Αγάπη δίνει δύναμη, η ουσιαστική σχέση (όπως στον έρωτα) παράγει πρωτογενώς δύναμη. Η σχέση. Όχι τα πρόσωπα ξεχωριστά. Η σχέση είναι η πηγή της δύναμης. Η ουσιαστική κοινότητα αμοιβαίας αναγνώρισης, συνεργασίας και συνδημιουργίας είναι η πηγή της ζωής και η πηγή της δύναμης.

Η δύναμη από αγάπη είναι αυτή που τελικά μπορεί να αποτρέψει και την εγκαθίδρυση της αρχής «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». Επειδή, αντί αυτής, εγκαθιδρύει μια ουσιαστική σχέση αποτρέποντας την εκμετάλλευση και καθυπόταξη του Άλλου στο φτωχό και αδύναμο Εγώ. Μια σχέση όπου το Εγώ και το Άλλο συνυπάρχουν επειδή είναι διαφορετικά και όχι αποδεχόμενα ή υποτάσσοντας το ένα στο άλλο. Αλληλοσυμπληρώνονται με έναν τρόπο που ενισχύει αμοιβαία την ανάπτυξή τους και την ενδυνάμωσή τους. Ένας δυνατός άνθρωπος επιθυμεί την αμοιβαία συνύπαρξη με κάποιον άλλον άνθρωπο. Θέλει ουσιωδώς να συνυπάρξει με τον άλλο, να συνδημιουργήσει. Γιατί ένας δυνατός άνθρωπος είναι δυνατός μόνο ΩΣ ΣΧΕΣΗ και το ξέρει.

Η σύγχρονη κατάσταση της συνεχούς έλλειψης/αδυναμίας είτε από τη στέρηση, είτε από τον πληθωρισμό των επιθυμιών (δύο όψεις του ίδιου νομίσματος) δε μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τίποτα άλλο παρά μονάχα την απουσία ουσιαστικής σχέσης με το Άλλο, την επιθυμία για αναγνώριση, προσοχή και φροντίδα με κάθε δυνατό μέσο ακόμα κι αν αυτό σημαίνει να σκοτώνεις τα 3 σου παιδιά για να ενδυναμωθείς μέσα από την πάνδημη προσοχή, φροντίδα και αγάπη των ανθρώπων. Η επιστήμη θα ταξινομήσει κάθε συνθήκη (ναρκισσισμός, σύνδρομο Μινχάουζεν κτλ) με κριτήριο το «κάθε δυνατό μέσο», με βάση τη συμπτωματολογία αυτής της κατάστασης για να κατευθύνει τις σχέσεις σε ένα νέο υπόδειγμα ώστε αυτές να μην καταλύουν εντελώς την κυριαρχική σχέση. Το αλυσόδεμα από την οθόνη δεν εκφράζει κάτι άλλο πέρα από αυτή την απελπισμένη ανάγκη για μια υποκατάστατη σχέση χωρίς όμως την απαραίτητη αγάπη και δουλειά που απαιτεί μια πραγματική σχέση. Δηλαδή, μια σχέση φτωχότερη. Με λιγότερο από το άλλο μέρος και περισσότερο «εγώ». Μια σχέση Αγάπης του Εαυτού με κάθε μέσο. Μιας Αγάπης που δεν του δόθηκε, μιας Αγάπης χωρίς αναγνώριση του Άλλου αλλά υπό την πλήρη απουσία του. Μια Αγάπη, εθισμός με τον Εαυτό. Εθισμός είναι η απόλαυση χωρίς το Άλλο και επειδή απουσιάζει το Άλλο, είχα διαβάσει κάπου. Η κυριαρχική σχέση αρρωσταίνει το «εγώ» είτε με υπερτροφία, είτε με σπάνη (οι δύο όψεις που λέγαμε). Αρρωσταίνει το «εγώ» και εν τέλει και το «άλλο». Και αυτή η αρρώστια δεν απέχει από το να θανατώσει και το «εγώ» και το «άλλο», μεταφορικά και κυριολεκτικά.

Η επιδίωξη της ισότητας των συνθηκών μέσα από την ελεύθερη και αμοιβαία ανάπτυξη της δημιουργικότητας μας είναι ο μόνος δρόμος για την πραγματική σχέση, για τη θεραπεία και την απαλλαγή από την Κυριαρχία.

Από την ώρα που αναδείχθηκαν οι συνεντεύξεις Λασκαρίδη και Πλακιωτάκη από το thepressproject έχει γίνει ένας χαμός στα social media με αιχμή τον “εξευτελισμό” του υπουργού και της κυβέρνησης από έναν Κύριο που σκέφτεται και δρα χρόνια για το καλό της Κυριαρχίας του και του Κράτους του. Είναι αλήθεια πως αναδεικνύεις από την πραγματικότητα όχι όλα όσα πραγματικά συμβαίνουν άλλα όλα όσα σχετίζονται με τους σκοπούς σου. Έτσι, οι επίδοξοι εξουσιαστές από την αριστερή μεριά και όσους συντάσσονται μαζί τους συνειδητά ή από λάθος ανέδειξαν κάποιον υποτιθέμενο εξευτελισμό.

Είναι αλήθεια πως είναι πολύ διασκεδαστικό να βλέπεις τον υπουργό να στραβοκαταπίνει όταν βλέπει το αφεντικό του να λέει τι πραγματικά πιστεύει για τον εαυτό του. Αλλά αυτά που είπε ο Λασκαρίδης, ότι οι έλληνες εφοπλιστές έχουν χεσμένο τον πρωθυπουργό μόνο αλήθεια δεν είναι. Γι’ αυτό φυσικά και ανακάλεσε αμέσως αλλά και κινητοποιήθηκαν οι ανταγωνιστές του για να τον διώξουν από το ΔΣ της Ένωσης Εφοπλιστών.

Στις δύο συνεντεύξεις αυτές ειπώθηκε μια μεγάλη αλήθεια αλλά όχι αυτή που παρουσιάζεται. Το μισό της αλήθειας αποτυπώθηκε στο συνδυασμό της δήλωσης του Λασκαρίδη ότι “η Ελληνική κυβέρνηση κάνει ότι η Ένωση Εφοπλιστών της λέει να κάνει” και συμπληρώθηκε από την απάντηση του Πλακιωτάκη ότι “Η ελληνική κυβέρνηση έχει δημιουργήσει ένα σταθερό θεσμικό πλαίσιο για την ελληνική ναυτιλία και έτσι έχει σημειώσει τεράστια πρόοδο την τελευταία δεκαετία“. Η ουσία του ελληνικού κρατικού σχηματισμού από την γέννησή του συμπυκνώνεται σε αυτές τις δύο προτάσεις. Η ουσία της σχέσης Κράτους-Κεφαλαίου.

Αυτή η ουσία αποτυπώθηκε την τελευταία δεκαετία στην προάσπιση των εφοπλιστικών συμφερόντων από το ελληνικό Κράτος κόντρα στην Ε.Ε. και τους κακούς Γερμανούς που θέλανε να φορολογήσουν τους έλληνες εφοπλιστές. Αυτή η ουσία διαλύει κάθε θεωρίας εξάρτησης και υποτέλειας του ελληνικού κράτους στους ξένους ιμπεριαλιστές και αναδεικνύει τον πραγματικό συσχετισμό δυνάμεων. Μια πραγματικότητα που η Αριστερά προσπαθεί να συσκοτίσει για να στρέψει τις υποτελείς τάξεις στην αγκαλιά του Κράτους. Στο ελληνικό κράτος κουμάντο κάνουν οι εφοπλιστές – αυτό το ξέρουν όλοι. Το ελληνικό κράτος είναι πρωτίστως ο φορέας που φτιάχνει το κατάλληλο πλαίσιο για να υπηρετήσει τα συμφέροντά τους κόντρα σε εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς. Στο εσωτερικό ενάντια στις κοινωνικές αντιστάσεις και σε ρόλο διαιτητή ανάμεσα σε ανταγωνιστές Κεφαλαιοκράτες και στο εξωτερικό απέναντι σε άλλα Κράτη και Κεφάλαια. Ο Λασκαρίδης είναι από τους σοβαρούς ανθρώπους που το εθνικό τους καθήκον το κάνουν και με το παραπάνω. Προφανώς, αυτή η στιγμή (για το χέσιμο) ήταν μια στιγμή “ανεμελιάς” που δείχνει ότι είναι το αφεντικό αλλά γνωρίζει καλύτερα από εμάς ότι το Κράτος είναι απαραίτητο για τα Κεφάλαια. Και ο Πλακιωτάκης γνωρίζει ότι όσο και να τον ταπεινώνει και να τον λοιδωρεί το Κεφάλαιο του είναι απαραίτητος – εξ ου και ότι είναι “ο πιο σημαντικός υπουργός”. Η μόνη απάντηση που – αφού στραβοκατάπιε – μπόρεσε να δώσει είναι η μόνη αλήθεια, το σωσίβιο που έσωσε την αξιοπρέπεια του λέγοντας στον Πάνο “δε μπορείς να κάνεις χωρίς εμάς”.

Αν η αφετηρία σου είναι ο εξευτελισμός της κυβέρνησης από έναν εφοπλιστή, τότε ο τερματισμός σου είναι μια ισχυρή κυβέρνηση, ένα ισχυρότερο Κράτος. Αυτή είναι η Αριστερά. Και η Δεξιά – αυτό το γραφείο που αναλαμβάνει εργολαβίες από τα κάθε είδους λόμπι (βλ. “ενεργοί μπαμπάδες”, ΑΠΕ, κοκ) – το κατσαπλιάδικο συμπλήρωμά της. Κράτος και Κεφάλαιο, όλα τα κόμματα Δεξιά και Αριστερά δουλεύουν συλλογικά και εντατικά για να μας κρατήσουν πειθαρχημένους και αδύναμους.

Οι έννοιες οργανώνουν τη σκέψη μας, φανερώνουν ή αποκρύπτουν πτυχές της πραγματικότητας και σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει η χρήση τους να γίνεται αβίαστα. Το περιεχόμενό τους, όμως, δεν ορίζεται εκ των προτέρων, θεωρητικά και a priori, αλλά μέσα στις πραγματικές κοινωνικές σχέσεις. Το γράφω αυτό για να ξεκαθαρίσω τη στάση μου σχετικά με τον διάλογο γύρω από τη χρήση της έννοιας της «χούντας» για να περιγραφεί η παρούσα κατάσταση. Η χρήση της θα πρέπει να υπηρετεί την φανέρωση της πραγματικότητας, πτυχών της που παραμένουν αόρατες και το περιεχόμενό της θα καθοριστεί μέσα στην πραγματική κίνηση. Έτσι, η αφηρημένη κριτική για το αν θα πρέπει να χρησιμοποιούμε αυτή την έννοια ή όχι δεν έχει και πολύ νόημα. Αντίθετα, θα πρέπει να γίνεται συγκεκριμένη. Ποιος τη χρησιμοποίησε; Με ποιο πολιτικό σχέδιο; Που; Στα Εξάρχεια ή σε μια πόλη της επαρχίας; Σε ποιους απευθύνεται; Τι σχέση κατάφερε να δημιουργήσει; Ποια κινητοποίηση ενίσχυσε; Σε κάποια περίπτωση η χρήση της μπορεί να ευνοεί την ριζοσπαστικοποίηση, ενώ σε κάποια άλλη να ωφελεί την συντήρηση.

Χρησιμοποιώ αυτόν τον τίτλο, κυρίως, για άλλους λόγους. Καταρχάς, γιατί πραγματικά υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν ότι η Χούντα τελείωσε το ’73. Μέχρι και σε ανακοινώσεις αναρχικών εγχειρημάτων διάβασα ότι η περίοδος της χούντας τελειώνει το 1973. Υπάρχει εδώ μια ιστορική άγνοια που δεν είναι το κατεξοχήν πρόβλημα. Το πρόβλημα είναι πως δημιουργεί μια πολιτική άγνοια για τα αίτια της πτώσης της Χούντας. Άγνοια που οι συνέπειες της είναι παρούσες από τότε ως και σήμερα και δεν ευνοεί την αντικρατική μεθοδολογία ανάλυσης. Η Χούντα δεν τελείωσε με το Πολυτεχνείο του Νοέμβρη ‘73, παρόλο που η εξέγερση (όπως κάθε εξέγερση) επηρέασε την κρατική πολιτική και δημιούργησε αναταραχές και αναγκαίες ανακατατάξεις στο καθεστώς. Υπάρχουν λόγοι που δεν τελείωσε με την εξέγερση και τελείωσε τον Ιούλιο του 1974. Αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι η εξέγερση έφθειρε την κοινωνική και πολιτική νομιμοποίηση της Χούντας. Αλλά δουλειά μας είναι να μην παραμένουμε σε μια επιφανειακή αντίληψη των γεγονότων (ότι έγινε η εξέγερση η οποία έφθειρε το καθεστώς και αυτό κατέρρευσε λίγους μήνες μετά εξαιτίας αυτής της εξέγερσης) αλλά να πλησιάζουμε όσο πιο κοντά γίνεται στα πραγματικά γεγονότα. Και ειδικά, στην σχέση του κοινωνικού πολέμου με το διακρατικό ανταγωνισμό – που είναι μια σχέση απαραίτητη για κάθε ανάλυση μας και σήμερα εξαιρετικά επίκαιρη.

Η παραπάνω αφήγηση έχει επιβληθεί από την Αριστερά για τους δικούς της λόγους ηγεμονίας μέσα στους κοινωνικούς αγώνες, μια αφήγηση που την κάνει να αυτοπαρουσιάζεται ως η ηγεσία τους και ως η μόνη πραγματική λύση για την ταξική πολιτική του κράτους. Σήμερα, ζούμε υπό την ηγεμονία της αφήγησης της Αριστεράς και γι’ αυτό η έμφαση είναι στον αυταρχισμό, στους μπάτσους και την καταστολή. Όσοι κινητοποιούνται από αυτά τα – κατά τ’ άλλα κακά – πράγματα αυτοτοποθετούνται στην ουρά της Αριστεράς (με το Μέρα25 να προσπαθεί να γίνει ο ΣΥΡΙΖΑ του ’08).

Η Χούντα δεν έπεσε ακριβώς. Παραιτήθηκε υπό το βάρος της αποτυχίας της. «Ήταν Κυριακή βράδυ, στις 21 Ιουλίου 1974 και ο υφυπουργός εξωτερικών Τζόζεφ Τζ. Σίσκο (JosephJ. Sisco), βρισκόταν στην Αθήνα προσπαθώντας να διαπραγματευθεί με την Ελλάδα και την Τουρκία μια κατάπαυση πυρός στην Κύπρο. Τρεις φορές προσπάθησε να επικοινωνήσει τηλεφωνικά με τον πρωθυπουργό Αδαμάντιο Ανδρουτσόπουλο· τρεις φορές απέτυχε. Μετά δοκίμασε την τύχη του με τον εκτελούντα χρέη υπουργού εξωτερικών Κωνσταντίνο Κυπραίο· και πάλι τίποτα. Στην πραγματικότητα, η Ελλάδα δεν είχε πια κυβέρνηση».[1]

Προσπάθειες επεκτατισμού του ελληνικού κράτους

Η προσπάθεια επέκτασης της εδαφικής κυριαρχίας του ελληνικού κράτους στον 20^ο αιώνα έχει μια συγκεκριμένη ιστορία με επιτυχίες και αποτυχίες. Όλες οι επιτυχίες συνοδεύτηκαν από πετυχημένες συμμαχικές εκστρατείες και μεταπολεμικές διπλωματικές συμφωνίες. Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι μετά τους οποίους διπλασίασε την εδαφική του επικράτεια, η συνθήκη των Σεβρών του 1920 όπου πέτυχε να είναι η περιοχή της Σμύρνης υπό τον Σουλτάνο αλλά με ελληνική διοίκηση και δικαίωμα δημοψηφίσματος μετά από 5 χρόνια με ερώτημα περί ένωσης με το ελληνικό κράτος και η προσάρτηση των Δωδεκανήσων το 1946-7 ύστερα από την συμφωνία ανάμεσα σε νικητές και την ηττημένη Ιταλία στην οποία άνηκαν ως τότε.  Οι αποτυχίες συνοδεύτηκαν από αστοχίες της εξωτερικής της πολιτικής και κυρίως από κινήσεις που έκανε όταν έπαιζε περισσότερο σόλο. Η προσπάθεια που έγινε με τον πόλεμο του 1919-21 και την μάχη του Σαγγαρίου (80χλμ δυτικά της Άγκυρας) όπου άρχισε η κάτω βόλτα και κατέληξε στον εκδιωγμό των ελληνόφωνων χριστιανικών πληθυσμών το 1922. Τη δεκαετία του ’50 το ελληνικό κράτος ξεκίνησε να στηρίζει την ανεξαρτησία της Κύπρου από τους Βρετανούς στέλνοντας τον Γεώργιο Γρίβα[2] ιδρύοντας την ΕΟΚΑ και όλη την πολύπαθη ιστορία που εκτυλίχθηκε στην Κύπρο με τις επιδιώξεις του ελληνικού κράτους η οποία κατέληξε στο πραξικόπημα της 15^ης Ιουλίου 1974 με την ΕΟΚΑ Β’ και το ελληνικό κράτος να επιδιώκουν την de facto ένωση Ελλάδος-Κύπρου. Ο ΟΗΕ το χαρακτήρισε ως πραξικόπημα και το τούρκικο κράτος εισέβαλλε 5 μέρες μετά με τα γνωστά αποτελέσματα ως σήμερα.

Μέχρι και τη δεκαετία του ’90 μέρος του ελληνικού κράτους είχε διάφορες επιδιώξεις (ή φαντασιώσεις έστω) για εδαφική επέκταση προς τα βόρεια σύνορα είτε με τη Ν. Αλβανία/Β. Ήπειρο, είτε με την προσάρτηση της μισής Μακεδονίας σε συμφωνία με την Σερβία για να προσαρτήσει την άλλη μισή (μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας). Σε αυτή τη προσπάθεια επέκτασης κυριάρχησε για διάφορους λόγους η αντίληψη για οικονομική επέκταση – η οποία δεν πήγε και πολύ καλά – και συνέχεια της πρέπει να θεωρηθεί η επιθετικότατη και επεκτατική Συμφωνία των Πρεσπών από την πρώτη φορά Αριστερά. Το πιο πρόσφατο πρότζεκτ επέκτασης του ελληνικού κράτους αφορά τη θαλάσσια επικράτεια. Και συγκεκριμένα όλο αυτό που αποκαλούμε στρατηγική της ΝΑ Μεσογείου με τον χάρτη της Σεβίλλης (που δεν έχει καμία νομική ισχύ) και τη λεγόμενη επήρεια του Καστελόριζου. Δεν είναι σκοπός εδώ να αναφέρω τις λεπτομέρειες αυτής της ιστορίας. Στο μόνο που θα ήθελα να σταθώ είναι πως η ιστορία αυτή αναδείχθηκε από όλες τις κυβερνήσεις της τελευταίας 10ετίας με την Αριστερά να δείχνει ιδιαίτερο ζήλο αλλά και να έχει σημαντικές επιτυχίες – αφού σίγασε το εσωτερικό μέτωπο. Οι παραχωρήσεις για εξορύξεις υδρογονανθράκων ξεκίνησαν από την Ήπειρο και το Β. Ιόνιο και κατέληξαν μέσα στα χρόνια στα νότια της Κρήτης, οι συμφωνίες για τις ΑΟΖ ξεκίνησαν με Αλβανία και Ιταλία και έγινε η επέκταση στα 12 ν.μ. στο Ιόνιο. Γενικά ο ΣΥΡΙΖΑ είχε μια εξαιρετικά επιθετική εξωτερική πολιτική που κάθε τίμιος εθνικιστής θα έπρεπε να χειροκροτά (ειδικά αν προσθέσουμε και τη Συμφωνία των Πρεσπών και όλες τις διμερείς/τριμερείς συμμαχίες με όλους τους πιθανούς παίκτες της περιοχής).

Από την άλλη μεριά, η ΝΔ επιστρέφει στις διερευνητικές επαφές με την Τουρκία (που ο ΣΥΡΙΖΑ διέκοψε το 2016 επειδή γούσταρε) και έκανε μια συμφωνία με την Αίγυπτο ως απάντηση στη συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης που στην πραγματικότητα αναγνωρίζει ότι δεν υπάρχει επήρεια στο Καστελόριζο και η Τουρκία έχει δίκιο. Γενικά, η Τουρκία ήδη κάνει κινήσεις για να έρθει πιο κοντά με Ισραήλ και Αίγυπτο και ουσιαστικά πήγε πολύ καλά στη Λιβύη αφού δεν επέτρεψε νίκη του Χάφταρ (αναγνωρισμένου από το ελληνικό κράτος ως σύμμαχο). Για τον East Med ας μη μιλήσουμε καλύτερα. Ούτε το καλώδιο για τον  EuroAsia Interconnector δε θα μπορέσει να εγκαταστήσει χωρίς άδεια από την Τουρκία όπως πάνε τα πράγματα.

Αυτή τη στιγμή, λοιπόν, η Δεξιά ζορίζεται πολύ και για να στυλώσει το εθνικό φρόνημα, να τσιμεντώσει τον εθνικό κορμό ανάγει τον κοινωνικό και διακρατικό πόλεμο σε πολιτικό και ιδεολογικό πόλεμο απέναντι στον αιώνιο εχθρό του κομμουνισμού και της Αριστεράς. Πουλάει ιδεολογία, δηλαδή, σε 2 και κάτι εκατομμύρια έλληνες εντός χώρας και μερικές εκατοντάδες χιλιάδες εκτός χώρας που προετοιμάζει να εγγράψει στους εκλογικούς καταλόγους για να πάρει τις εκλογές. Το είδαμε στον Έβρο όπου κατάφερε να πουλήσει την εικόνα της εισβολής. Το βλέπουμε με την όλο και μεγαλύτερη στοχοποίηση στα κάστρα της Αριστεράς (άσυλο, πανεπιστήμια, διαδηλώσεις κτλ), στην περίπτωση Κουφοντίνα, στο δόγμα Νόμος και Τάξη. Θα πρέπει να εξηγήσει στους υπηκόους της, αν χάσει, ότι η ΝΑ Μεσόγειος δεν είναι ελληνική θάλασσα και το Αιγαίο δεν είναι ελληνική λίμνη αλλά διεθνή ύδατα. Όλα αυτά είναι πολύ δύσκολα και δεν μπορούν να ειπωθούν μετά από τόσες δεκαετίες ψεμάτων ή ηλίθιων ελληνάραδικων επιδιώξεων. Το ζήτημα θα πρέπει να επιλυθεί με κάποιον τρόπο που να φαίνεται ότι δεν υπήρχε άλλη επιλογή (τα διεθνή δικαστήρια σε συνδυασμό με ολιγοήμερη πολεμική εμπλοκή φαντάζει το πιο πιθανό σενάριο). Η Αριστερά φυσικά βολεύεται με αυτή την αφήγηση για να απευθυνθεί στο υπόλοιπο μέρος του εκλογικού σώματος που είναι και εκείνο που ανεβοκατεβάζει κυβερνήσεις. Γι’ αυτό και έχει επιστρατεύσει τους όρους περί Χούντας, περί κακών μπάτσων και αυταρχικής κυβέρνησης, νεοφιλελευθερισμού και ακροδεξιάς πολιτικής ατζέντας. Ή το καλύτερο: «αντιδημοκρατική εκτροπή»!! Ακούμε ακόμα και το επιχείρημα ότι μοιάζουμε με το καθεστώς Έρντογαν όσο περνάει ο καιρός. Ένα σύνθημα τέλεια τοποθετημένο στη θέση της Αριστεράς που συνδυάζει μια επιθετική εξωτερική πολιτική στον προαίωνιο εχθρό και τονώνει το εθνικό φρόνημα όσων δε θέλουν να ταυτίζονται με την ακροδεξιά.

Δεν έχουμε Χούντα. Ούτε αντιδημοκρατική εκτροπή. Δεν είναι το βασικό πρόβλημα οι μπάτσοι, ούτε η αυταρχικότητα της Δεξιάς κυβέρνησης. Φυσικά, ο πυρήνας της Δεξιάς είναι φασιστικός με την εμφυλιακή έννοια και είναι επικίνδυνος. Θα προτιμούσαμε να μην υπάρχει. Η στρατιωτικοποίηση και ο εκσυγχρονισμός της αστυνομικής πολιτικής (π.χ. διαδηλώσεις) ακολουθεί τα πρότυπα των κανονικών κρατών της Ευρώπης (δεν κρύβω ότι η Δεξιά είναι ικανή στο να τα κάνει σαλάτα και σε αυτό το τομέα, η Αριστερά έχει πιο πολλά φόντα). Τα προβλήματα του ελληνικού κράτους είναι, όμως, πολύ ευρύτερα και δεν μπορώ να αναφερθώ εδώ. Ξεκινούν από τη διαρκή κρίση του καπιταλισμού από τη δεκαετία του ‘70 και τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις (που είναι τεκτονικές) μέχρι την μείωση του πληθυσμού και την ανάπτυξη που ποτέ δε θα έρθει. Η Αριστερά προσπαθεί από κοινού να λύσει αυτά τα προβλήματα και πραγματικά δε θέλω να ξέρω τι θα έφτανε να κάνει για να υπερασπιστεί τις εδαφικές επιδιώξεις του ελληνικού κράτους. Η μάχη ανάμεσα σε Αριστερά και Δεξιά θα είναι την επόμενη δεκαετία εκείνη η σπειροειδής κίνηση που θα ολοκληρώνει την Κρατική πολιτική πειθάρχησης των υποτελών πληθυσμών στα πρότυπα της στρατιωτικής διαχείρισης των μεταναστευτικών πληθυσμών για τα κατώτερα στρώματα πότε με μπάτσους, πότε με επιδόματα, πότε με αυστηρότητα και πότε με κατανόηση. Μια μάχη που θα προσπαθεί να λειτουργεί αποπροσανατολιστικά από τα πραγματικά επίδικα του κοινωνικού πολέμου. Το καλό της υπόθεσης είναι ότι αυτή η μάχη θα αφορά όλο και μικρότερο μέρος του πληθυσμού. Το Σεπτέμβριο του 1996 απείχε το 23,6% από τις εκλογές ενώ τον Ιούλιο του 2019 το 42.2%.[3] Ήδη, η ένταση του κοινωνικού πολέμου την τελευταία 15ετία έχει αναγκάσει το πολιτικό σύστημα όχι μόνο σε κρίση αντιπροσώπευσης αλλά και σε διακυβέρνηση από μια πολιτική ενότητα που μας κυβερνά μέχρι σήμερα και αποτελείται από όλο το φάσμα των πολιτικών δυνάμεων από την άκρα δεξιά ως την άκρα αριστερά (ο ΣΥΡΙΖΑ και οι μάρτυρες υπεράσπισης του Κουφοντίνα ήταν άκρα αριστερά κάποτε). Από το 2010 και μετά κυβερνά ένα μίγμα αυτού του πολιτικού προσωπικού (σήμερα ένα μίγμα ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΛΑΟΣ και πρώην αριστεροί).

Φυσικά, η ιστορία δημιουργείται από τις πραγματικές κινήσεις των ανθρώπων. Από τη σκοπιά μας, μόνο μια επαναστατική στρατηγική που θα αντλεί από τα προτάγματα του ελευθεριακού κομμουνισμού και θα πατάει γερά πάνω στην τεκμηριωμένη ανάλυση της πραγματικότητας μπορεί να μας δώσει δυνατότητες. Η κατανόηση της σχέσης κοινωνικού και διακρατικού πολέμου και η ορατότητα αυτής της σχέσης μακριά από την προσπάθεια για συσκότισή της στο πολιτικό θέατρο (απ’ όπου κι αν προέρχεται) είναι βασικά ζητούμενα μιας τέτοιας τεκμηρίωσης.

[1] «Πώς έπεσε η χούντα της Αθήνας». Tου Στίβεν Β. Ρόμπερτς
https://tvxs.gr/news/taksidia-sto-xrono/pos-epese-i-xoynta-tis-athinas-mia-xreokopia-sto-mikroskopio-toy-stiben-b-ro

[2] Ο Γεώργιος Γρίβας, ήρωας για τους φασίστες και δικαίως, είναι ένα πρόσωπο που συγκεντρώνει πολλές σημαντικές στιγμές της ελληνικής κρατικής πολιτικής. Πολέμησε στην Μικρασιατική Εκστρατεία (π.χ. στη μάχη του Σαγγάριου), υποστηρικτής της μεταξικής δικτατορίας κατά τη διάρκεια της οποίας προήχθη επαγγελματικά, ιδρυτής της Οργάνωσης Χ επί Κατοχής και απεσταλμένος του ελληνικού κράτους στη δεκαετία του ’50 ως ιδρυτής της ΕΟΚΑ, απεσταλμένος ξανά την δεκαετία του ’60 μετά την ανεξαρτητοποίηση της Κύπρου και με κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου και τέλος ιδρυτής της ΕΟΚΑ Β’ που πραγματοποίησε το πραξικόπημα του ’74 στην Κύπρο – αν και ο ίδιος δεν πρόλαβε να το δει, είχαν κουβαλήσει το έπιπλο οι τέσσερις.

[3] Αποτελέσματα Εθνικών Εκλογών (1996 – 2019)
https://socioscope.gr/dataset/greek-election-results

Σε συνέχεια της προηγούμενης παρέμβασης για τις σχέσεις εκμετάλλευσης που πηγάζουν από την ασυνέπεια[1], παλιότερων παρεμβάσεων για το πώς οι συλλογικές ανάγκες και επιθυμίες δημιουργούν τους ρόλους και τις ιεραρχίες[2] θα καταγράψω σύντομα την πιο συνηθισμένη στάση που συναντάται (ακόμα και σήμερα) γύρω από τους κανόνες και τις αρχές λειτουργίας των συλλογικοτήτων, κοινοτήτων, συνελεύσεων. Πέρα από παλιές κλασικές αναρχικές αντιλήψεις για το θέμα αυτό μου φαίνεται επιπλέον χρήσιμη γι’ αυτό το σημείο και άποψη του Καστοριάδη. Ο Καστοριάδης έχει γράψει πως κάθε κοινωνία δίνει το νόμο στον εαυτό της. Αυτόνομη κοινωνία δεν είναι αυτή που κάνει ότι γουστάρει αλλά αυτή που δίνει το νόμο στον εαυτό της ΚΑΙ ΤΟ ΞΕΡΕΙ. Ετερόνομη κοινωνία είναι αυτή που δίνει το νόμο στον εαυτό της αλλά ΔΕΝ το ξέρει. Θεωρεί ότι αυτό είναι προϊόν θεϊκών εντολών, της παράδοσης, της επιστήμης και γενικά οποιαδήποτε πηγή εντολών και κανόνων η οποία νοείται ως φυσική, ιερή και άρα αδιαμφισβήτητη.

Η απουσία αρχών λειτουργίας, καταστατικού ή οποιουδήποτε συνόλου κανόνων συλλογικής λειτουργίας παρουσιάζεται συνήθως ως υπεράσπιση της ελευθερίας, ως άρνηση να μπούνε οι άνθρωποι σε καλούπια ή να πειθαρχήσουν τη ζωτική τους δημιουργικότητα. Στην πραγματικότητα αυτό είναι ένα μεγάλο ψέμα. Μια τέτοια υπεράσπιση γίνεται από τη σκοπιά αυτού που θα έλεγε ο Καστοριάδης «ετερόνομη κοινωνία». Δηλαδή, από τη σκοπιά εκείνων των ανθρώπων που δίνουν το νόμο στον εαυτό τους αλλά ΔΕΝ το ξέρουν. Ή έχουν συμφέρον να διαδίδουν το ψέμα αυτό γιατί θέλουν να δίνουν/επιβάλλουν το δικό τους νόμο στους άλλους χωρίς οι άλλοι να το συνειδητοποιούν. Δεν υπάρχει κοινωνία, ομάδα και συλλογική κίνηση ανθρώπων που να μην υπόκειται σε τυπικούς ή άτυπους, ρητούς ή άρρητους κανόνες. Στην περίπτωση της Άρνησης αυτών των κανόνων αυτό που συμβαίνει είναι πως επιβάλλονται άρρητοι και άτυποι κανόνες που προέρχονται από αυτό που «αυθορμήτως» οι άνθρωποι ήδη κάνουν. Γνωρίζουμε καλά πως ο αυθορμητισμός σημαίνει όχι μόνο αγνή ελευθερία αλλά και κυριαρχία. Σημαίνει πως ο καθένας κάνει αυτό που ήδη έχει μάθει να κάνει. Ένας σεξιστής θα είναι «αυθόρμητα» σεξιστής. Η σύγχρονη κοινωνία διαπαιδαγωγεί άτομα διαχωρισμένα από το διπλανό τους. Άτομα ανταγωνιστικά τα οποία πρέπει να εκπληρώσουν τις ατομικές τους επιθυμίες, να αυτοεκπληρωθούν ως διαχωρισμένα άτομα, εξαρτημένα μόνο από τη σχέση κεφάλαιο και την κυριαρχική σχέση. Έτσι, η απουσία κανόνων στην πραγματικότητα σημαίνει, ανάμεσα σε πολλά άλλα, επιβολή του ανταγωνισμού ανάμεσα στα άτομα. Η τάση για συνεργασία από κάποια άτομα κοντράρεται με τις ατομικές επιθυμίες όπου το κάθε ατομικό ή συλλογικό «εγώ» επιδιώκει για τον εαυτό του να μετατραπεί η συλλογικότητα σε βασίλειο αυτού του «εγώ», σε μέσο εκπλήρωσης του νακρισσιστικού και ατομικού «εγώ» ανεξάρτητα από τα καθήκοντα που προκύπτουν από την πραγματικότητα του κοινωνικού πολέμου. Στο κείμενο «Οργάνωση ενάντια στη παρέα» γράφει με ακρίβεια: «αν μια συλλογικότητα καταφέρνει να πραγματώσει τις πολιτικές της επιθυμίες, ανεξάρτητα από το τι επιτάσσει η πολιτική συγκυρία, πάει καλά. Η δέσμευσή της δηλαδή αρχίζει και τελειώνει στη συνισταμένη των επιθυμιών και των φιλοδοξιών των μελών της».[3]

Η οργάνωση είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να μετασχηματιστούμε ως άτομα  και ως συλλογικό σώμα για την επίτευξη των ελευθεριακών σκοπών μέσα στον πραγματικό κόσμο. Και ειδικά εφόσον από γεννησιμιού μας έχουμε διαμορφωθεί για να υπηρετήσουμε αντίθετους εξουσιαστικούς σκοπούς. Όταν απουσιάζει αυτό, το μόνο που συμβαίνει είναι η αναπαραγωγή των ήδη υπαρχόντων σχέσεων και τρόπων ύπαρξης που οι άνθρωποι «αυθόρμητα» εξασκούν. Για παράδειγμα, σε μια ομάδα 20 ατόμων ένα άτομο που κοινωνικοποιείται εύκολα, είναι διαχυτικό με πολύ ελεύθερο χρόνο και ελάχιστες ευθύνες ώστε να βγαίνει για μπύρες με όλα τα άτομα έχει πλεονέκτημα στην επιρροή που ασκεί στη συλλογικότητα σε αντίθεση με κάποιο άτομο που είναι συνεσταλμένο, δεν το ‘χει με την επικοινωνία, είναι ίσως καταθλιπτικό, δεν έχει χρόνο, πρέπει να τρέχει σε χίλιες υποχρεώσεις, δεν έχει λεφτά για μπύρες και έχει προβλήματα υγείας. Με την επιλογή του αφορμαλισμού στην πραγματικότητα επιβάλλεται μια πραγματικά ιερή (δηλαδή εκτός αμφισβήτησης) φόρμα οργάνωσης όπου το 1^ο άτομο βρίσκεται ψηλά και το 2^ο στον πάτο. Μια ιεραρχική οργάνωση με ένα σύνολο άρρητων κανόνων που δεν αναγνωρίζονται ως τέτοιοι (ετερονομία). Με τέτοιες λειτουργίες οι παρέες, οι φαμίλιες, οι επίδοξοι αρχηγοί, υπασπιστές και περσόνες μετατρέπουν τις συλλογικότητες σε μέσα αναπαραγωγής των ατομικών και συλλογικών τους επιθυμιών που φέρουν από πριν και πολύ συχνά είναι άσχετες με τους συλλογικούς ρητούς σκοπούς. Η άρνηση, για παράδειγμα, να υπάρχει συγκεκριμένος τρόπος λήψης αποφάσεων και οργάνωση της συζήτησης δεν είναι τίποτα άλλο παρά η επιβολή ενός άλλου τρόπου λήψης αποφάσεων: ο πιο γνωστός είναι ο εξωσυνελευσιακός χώρος των μπαρ και των καφέ όπου οι παρέες τα έχουν προ-αποφασίσει «αυθόρμητα» και τα φέρνουν στη συνέλευση ως πρόταση.

Το δίλημμα ανάμεσα σε κανόνες λειτουργίας και απουσία τέτοιων στην πραγματικότητα δεν υφίσταται. Δεν υπάρχει ομάδα που να λειτουργεί χωρίς κανόνες και αρχές λειτουργίας. Η αλήθεια αυτή είτε δεν αναγνωρίζεται γιατί βιώνεται ως φυσικό, ιερό γεγονός, είτε παραλείπεται γιατί υπάρχουν συμφέροντα εντός των ομάδων. Το ζήτημα είναι αν επιλέγουμε συλλογικά και ελεύθερα τους κανόνες ή αν μας επιβάλλονται. Αν οι κανόνες επιλέγονται και συμφωνούνται ρητά ή αν επιβάλλονται έμμεσα με τις φυσικοποιημένες σχέσεις εξουσίας με τις οποίες ξεκινάμε κάθε συλλογική προσπάθεια. Δηλαδή, αν διαλέγουμε ανάμεσα στην αυτονομία ή στην Ιεραρχία, στους έξωθεν κανόνες που δεν αναγνωρίζονται και είναι ταμπού να μιλάμε γι’ αυτούς.

Φυσικά, η συνεργασία, η ισότητα και η αντιεξουσία υπάρχουν και αυτές παρούσες στις κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων και μπορεί να «τύχει» μια συλλογικότητα να αποτελείται από ανθρώπους που αυτές οι ποιότητες υπερισχύουν άλλων. Αλλά το ζήτημα με την οργάνωση είναι ακριβώς αυτό: ότι δεν μπορεί να αφήνεται το πράγμα στη τύχη. Αν οργανωνόμαστε το κάνουμε για να αλλάξουμε τον κόσμο, γεγονός που περιλαμβάνει πρώτα και κύρια τον δικό μας τρόπο ύπαρξης και σχέσης.

Το ερώτημα λοιπόν που πρέπει να απαντήσουμε δεν είναι ανάμεσα σε οργάνωση και αφορμαλισμό αλλά ανάμεσα σε μια οργάνωση που υπηρετεί «αυθόρμητα» μεγάλες ή μικρές σχέσεις Κυριαρχίας και σε μια οργάνωση που είναι αντι-γραφειοκρατική, υπηρετεί την αντιιεραρχία, την αλληλεγγύη, τη συνεργασία, το διαμοιρασμό της δύναμης και την ουσιαστική ατομική και συλλογική χειραφέτηση.

Τα ίδια ισχύουν αν σε αυτό το κείμενο αντικαταστήσουμε τις «αρχές λειτουργίες/κανόνες» με τη «στρατηγική». Η άρνηση να συζητήσουμε για στρατηγική είτε αφορά κοινωνικά, είτε πολιτικά εγχειρήματα, δε σημαίνει τίποτα άλλο παρά την υπαγωγή σε άρρητες στρατηγικές των συμμετεχόντων που υλοποιούνται άτυπα μέσα στο συλλογικό σώμα ή σε στρατηγικές που επιβάλλονται έξωθεν είτε από φίλους, είτε – ακόμα χειρότερα – από εχθρούς.

[1] “Η σχέση ασυνέπειας – συνέπειας ως σχέση εκμετάλλευσης”
https://blackathena.squat.net/asynepeia/

[2] “Ηγέτης και Αποδιοπομπαίος Τράγος: δύο όψεις του ίδιου νομίσματος”
https://blackathena.squat.net/hgetis-apodiopompaios-tragos/

[3] “Οργάνωση ενάντια στην παρέα: η διαδικασία της υπεραυτονόμησης και οι δομικές αδυναμίες μιας αναρχικής συλλογικότητας”
https://provo.gr/organosienantia-sti-parea/

Υπάρχει η συνήθεια να εξαντλείται το ζήτημα της ασυνέπειας σε έναν πρακτικισμό. Δηλαδή, αν ο καθένας έκανε ότι είχε αναλάβει, αν ήρθε στην ώρα του κοκ. Αυτό φυσικά είναι απόρροια του γενικού πρακτικισμού που ηγεμονεύει σε πολλές προσπάθειες. Θα έπρεπε να είναι αυτονόητο ότι αυτού του είδους η ασυνέπεια δε θα έπρεπε να υφίσταται αλλά το γεγονός ότι ευδοκιμεί ακόμα δείχνει που βρισκόμαστε και ποιοι πραγματικά είμαστε. Ωστόσο, η ασυνέπεια και η συνέπεια αναφέρονται στα γενικά προτάγματα, στις γενικές δεσμεύσεις σε συγκεκριμένες ιδέες και προοπτικές. Δηλαδή, πέρα από τα πρακτικά ζητήματα περιλαμβάνουν και όλη την εργασία που απαιτείται για να υπηρετηθούν οι γενικοί σκοποί. Άρα είναι πάντα μακροχρόνιες δεσμεύσεις. Η σχέση ασυνέπειας και συνέπειας συνιστούν, πέραν όλων των άλλων, και μια σχέση εκμετάλλευσης που δημιουργεί πρωτογενώς κυριαρχικές σχέσεις με έναν τρόπο πιο σύνθετο απ’ ότι θέλουν να μας πείσουν απλοϊκές αναλύσεις περί κακών ηγεσιών και καλών υποτελών. Αυτή και μόνο αυτή τη πτυχή (γιατί υπάρχουν και τόσες άλλες) θα αναπτύξω εδώ.

Θα το κάνω τάληρα.

Ξεκινάμε από ένα σημείο μηδέν, δεν υπάρχει ιστορία, όλοι οι άνθρωποι είναι καλοί. Έστω ότι έχουμε μια ομάδα 10 ατόμων που αποφασίζει συλλογικά και ελεύθερα να μεταφέρει 20 κιλά μήλα από το σημείο Α στο σημείο Β την πρώτη Κυριακή του μήνα. Κάθε άτομο από 2 κιλά. Αυτή είναι η εργασία για την επίτευξη των σκοπών, η δουλειά που πρέπει να γίνει. Ας φανταστούμε αυτή τη δουλειά μέσα στη διάρκεια της και όχι άπαξ. Φτάνει αυτή η Κυριακή και έχουμε την εξής κατάσταση: 3 άτομα δεν εμφανίζονται ποτέ στο σημείο Α. 2 άτομα διατίθενται να κουβαλήσουν 1 κιλό και όχι 2 που τους αναλογούσε και είχαν αναλάβει. 3 άτομα λένε ότι θα παραμείνουν συνεπή σε αυτά που είχαν συμφωνήσει και κουβαλάνε από 2 κιλά όπως είχαν δεσμευτεί. Και τέλος, 2 άτομα τα οποία για χάριν της αναγκαιότητας και του συλλογικού σκοπού θα σηκώσουν το βάρος που οι άλλοι αρνηθήκανε. Δηλαδή, τα εναπομείναντα 3*2=6 και 2*1=2, άρα 6+2= 8 κιλά. Θα τα μοιραστούνε και αντί να κουβαλήσουνε από 2 κιλά το άτομο, θα κουβαλήσουν 4 κιλά. Δεν υπάρχει οργανωμένος άνθρωπος που να μην ζει ή να μην έχει ζήσει αυτό το πράγμα. Όποιος δεν το έχει ζήσει να επικοινωνήσει άμεσα μαζί μου, θέλω να τον γνωρίσω.

Τα 20 κιλά φτάνουν στον προορισμό τους. Ο συλλογικός σκοπός επιτελείται. Επιτελείται όμως με έναν τρόπο όπου ο «σκοπός αγιάζει τα μέσα». Όταν αυτή η αρχή εμφανίζεται αρχίζει ο κύκλος της κυριαρχίας. Τα 3 άτομα που δεν εμφανίστηκαν ποτέ μάλλον ανήκουν στην κατηγορία «βρίσκομαι στην ομάδα για άλλους λόγους» και «δε πειράζει μωρέ, κάποιος άλλος θα τα κάνει». Τα 2 που τελικά κουβαλάνε λιγότερα είναι με το ένα πόδι στην προηγούμενη κατηγορία αλλά μπορεί να μην έχουν το θάρρος και την αυτοπεποίθηση των πρώτων. Τα 3 άτομα που παραμένουν συνεπή είναι σκληρή αναρχία που δεν παραβαίνουν την ηθική και πολιτική στάση περί μέσων και σκοπών και αποδίδουν πάντα την ευθύνη που αναλογεί στον καθένα. Και ερχόμαστε στα 2 άτομα που σηκώνουν το βάρος των υπολοίπων. Αυτοί μπορεί να είναι άνθρωποι που το θέλουν τόσο πολύ που θα γίνουν χαλί να τους πατήσεις και δεν έχουν οσμιστεί ακόμα πως παράγονται οι σχέσεις κυριαρχίας. Κάποια στιγμή θα το καταλάβουν αλλά θα τους έχουν πιάσει μαλάκες. Πιθανόν, όμως, να είναι και άνθρωποι που έχουν μέσα τους ένα κρυφό πατριαρχικό ηρωισμό να τους κινεί, να θέλουν να γίνουν σωτήρες και ηγέτες, να κουβαλάνε τις αμαρτίες του κόσμου στο σταυρό του μαρτυρίου για να τους δοξάζουν μετά στον αιώνα τον άπαντα.

Όλο αυτό που περιγράφω στη διάρκειά του δημιουργεί μια σχέση εκμετάλλευσης των 2 που σηκώνουν τα βάρη από τα άλλα 5 άτομα που θέλουν να απαλλαχθούν από τις ευθύνες. Τα 5 άτομα συνειδητά επιλέγουν την ανευθυνότητα, την ανάθεση για να βολευτούν. Δηλαδή, για να ικανοποιούν τα κίνητρά τους (που είναι άσχετα με τα αναρχικά προτάγματα) αλλά να παραμένουν υπό μια ταμπέλα, ομάδα και τα διάφορα οφέλη που αυτό παρέχει. Τα 2 άτομα που είναι οι εκμεταλλευόμενοι αυτής της σχέσης – και κυριολεκτώ – είτε κάποια στιγμή θα αποσυρθούν από το ρόλο του μαλάκα αν ανήκουν στη πρώτη κατηγορία, είτε θα ζητήσουν τα ρέστα και θα εξασκήσουν τη δύναμη που έχουν συγκεντρώσει. Συμβαίνει το εξής εδώ: Η διαρκής ανάθεση και εκμετάλλευση μεταφέρει τη δύναμη, την τεχνογνωσία και τις ικανότητες αναπαραγωγής της πολιτικής δουλειάς και άρα της ικανότητας αναπαραγωγής της συλλογικότητας από το ένα μέρος στη μειοψηφία των 2. Αυτή τη δύναμη (ή κεφάλαιο, αν προτιμάς) μπορούν αυτά τα 2 άτομα να την εξασκήσουν. Και έτσι να αντιστρέψουν την κατεύθυνση της εκμετάλλευσης, να επιβάλλουν τον εαυτό τους στους άλλους αφού έχουν γίνει αναντικατάστατοι και απαραίτητοι, αφού τα υπόλοιπα άτομα δε θα μπορούν να αναπαράξουν τη ζωή της συλλογικότητας χωρίς αυτούς. Πως το παθαίνουν οι καπιταλιστές με τους εργάτες που οι πρώτοι δεν μπορούν να κάνουν χωρίς τους δεύτερους; Κάτι ανάλογο. Έτσι, δημιουργείται και αναπαράγεται ένας φαύλος κύκλος που ενδυναμώνει τις σχέσεις εκμετάλλευσης, εξουσίας και εν τέλει κυριαρχίας. Όσο σταθεροποιούνται αυτοί οι ανταγωνισμοί μέσα στο ρου του χρόνου τόσο πιο πολύ γίνονται ιερές αυτές οι σχέσεις και αποφεύγονται οι κριτικές. Ιεραρχία. Όσο περνάει ο καιρός τόσο πιο απίθανο είναι να γεννηθεί οτιδήποτε ελευθεριακό μέσα από αυτές τις σχέσεις κυριαρχίας. Οι ρόλοι Ηγεσίας, Υποτελών και Αποδιοπομπαίων Τράγων είναι συλλογικά δημιουργήματα και όχι απλά ατομικές πρωτοβουλίες. Ικανοποιούν συλλογικές ανάγκες και επιθυμίες.

Όποια οργανωσιακή λύση κι αν προταθεί το θεμέλιο και η βάση όλων των πραγμάτων στην αναρχική κοσμοαντίληψη δεν είναι τίποτα άλλο παρά η πραγματική βούληση και θέληση. Αν δεν υπάρχει αυτό, δεν μπορεί να λειτουργήσει τίποτα. Η πραγματική, καθαρή ειλικρινής σχέση με τον εαυτό και τον άλλον, το πραγματικό ήθος και επιθυμία για ελευθερία. Φυσικά, αυτό καλλιεργείται. Γι’ αυτό είναι απίστευτα σημαντικό να υπάρχει μια τέτοια κουλτούρα εν ζωή μέσα στις κοινότητές μας. Γι’ αυτό τα ζητήματα των καθημερινών προσωπικών σχέσεων (η κατάργηση της ιδιοκτησίας, των ζευγαριών, η εξάλειψη της πατριαρχικής σχέσης κτλ) δεν είναι απλά ισότιμα ζητήματα προς όλα τα άλλα. Είναι οι ρίζες μας πάνω στις οποίες θα πρέπει να ανθίσουμε. Όποιος το αρνείται είτε έχει άλλα κίνητρα, είτε ακόμα δεν το έχει συνειδητοποιήσει/κατανοήσει πολιτικά και ιστορικά.

Αν όμως υπάρχει η βούληση τότε το όλο πρόβλημα απαιτεί οργάνωση, πολλή οργάνωση, συνεχή αναστοχασμό και καθαρότητα στα κίνητρα. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος στην αναρχική λογική από την πραγματική εθελοντική πρωτοβουλία και δέσμευση. Αυτό που μπορεί να κάνει η πολλή οργάνωση είναι να ξεκαθαρίσει αυτή την πραγματικά ελευθεριακή επιθυμία από τους μικρούς εκμεταλλευτές και εξουσιαστές, είδος που ευδοκιμεί σε αφθονία. Να διαμοιράζει τη δύναμη με έναν τρόπο που υπηρετεί την ισότητα και το συλλογικό σκοπό και όχι να συγκεντρώνεται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να γίνεται αυτοσκοπός.

Η ασυνέπεια, λοιπόν, δεν είναι απλά ανευθυνότητα. Είναι ρίζα των σχέσεων εκμετάλλευσης και θεμελιώνει τον κύκλο της κυριαρχίας μέσα στις κοινότητες.

Έχετε την αίσθηση ότι πλησιάζει το τέλος του κόσμου; Ή ότι η μια καταστροφή έρχεται μετά την άλλη; Πόλεμοι, σεισμοί, ιοί, καταποντισμοί; Έχετε βαρεθεί να περιμένετε κάθε μέρα και μια νέα «Έκτακτη Επικαιρότητα» να ανακοινώνεται; Σας φαίνεται ότι 1 χρόνος πριν ήταν πριν περίπου έναν αιώνα και πως όλα αλλάζουν ταχύτατα;

ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΗ.

Αποστασιοποιηθείτε από τις οθόνες για μερικές μέρες, πάρτε βαθιές ανάσες και ας δούμε τον κόσμο μέσα από τις συνέχειες, μέσα από την ενότητα των γεγονότων.

Όχι δεν γύρισα το blog σε αστρολογικές προβλέψεις (αν και θα ήταν μια κάποια λύση). Σε ένα άρθρο πριν 3 χρόνια έγραφα για το πώς στήνονται οι ειδήσεις στα ΜΜΕ: «Όλες οι ειδήσεις παρουσιάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε στο τέλος να αφήνουν ένα κενό, μια έλλειψη. Και αυτή την έλλειψη και ανάγκη θα έρθει να την καλύψει το κράτος. Αυτή είναι μια βασική αρχή της παρουσίασης των ειδήσεων. .. Όλες οι ειδήσεις παρουσιάζονται σα να τις εκφωνεί ο Καπιταλιστής από το γραφείο του. .. Όταν λέει χτύπημα σε όλους μας εννοεί τον εαυτό του και προσπαθεί να ταυτίσει και τον θεατή. Πάντοτε προσπαθεί να σε πείσει ότι οι δικές του ανάγκες, τα δικά του συμφέροντα, τα δικά του ενδιαφέροντα και ο κόσμος από τη μεριά που τον βλέπει αυτός είναι και δικός σου κόσμος, ότι έχεις τις δικές του ανάγκες, τα συμφέροντα σου ταυτίζονται με τα δικά του.»

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το δυτικό καπιταλιστικό σύστημα και το ελληνικό κράτος συγκεκριμένα αντιμετωπίζουν φοβερά προβλήματα. Από την αδυναμία της επιστροφής μιας πραγματικής ανάπτυξης (ήδη από τη δεκαετία του ’70) μέχρι την ανακατάταξη των γεωπολιτικών συσχετισμών δυνάμεων σε παγκόσμιο επίπεδο, η λίστα είναι μεγάλη και για το ελληνικό κράτος ακόμα μεγαλύτερη. Δεν θέλω να μιλήσω γι’ αυτό όμως.

Η επιτάχυνση της ειδησεογραφίας, η συνεχής επίθεση με «έκτακτες ειδήσεις» αντικατοπτρίζει πολύ λιγότερο την πραγματικότητα απ’ όσο φαίνεται. Η επιτάχυνση της κυκλοφορίας της πληροφορίας στα media και τα social media όπου κάθε ξεχωριστή μέρα ή εβδομάδα η επικαιρότητα αλλάζει και το κεντρικό ζήτημα γίνεται κάτι άλλο δεν εκφράζει τις τεκτονικές αλλαγές που πραγματοποιούνται. Οι τεκτονικές κοινωνικές αλλαγές είναι πάντα αργές και σε συνέχειες. Οι ρήξεις και οι τομές, ουσιαστικά, ενισχύουν αυτό ή αυτούς που είναι ήδη οργανωμένοι και έτοιμοι να παρέμβουν στην πραγματικότητα.  Αυτή η τεντωμένη πραγματικότητα που σέρνει τους υπηκόους μπροστά από μια οθόνη, στην πραγματικότητα καταφέρνει ένα πράγμα. Να διαμορφώνει μια αντίληψη αστάθειας για τον κόσμο, μια αντίληψη ότι όλα βρίσκονται στο κενό ή σε κινούμενη άμμο, έτσι ώστε το Κράτος να εμφανίζεται ως ο μόνος εγγυητής της σταθερότητας, της ασφάλειας της κοινωνικής ζωής. Να παρουσιάζεται η ανάγκη για μια μεγάλη δύναμη που θα πρέπει να σταθεροποιήσει τα πράγματα. Όσο πιο έντονη η ρητορική περί εκτάκτων καταστάσεων, τόσο μεγαλύτερη η ανάγκη του κράτους να εμφανιστεί ως ο εγγυητής της ζωής, τόσο μεγαλύτερη η αδυναμία του και τα αδιέξοδά του.

Η αδυναμία της Κυριαρχίας δεν σημαίνει, φυσικά, δύναμη οποιουδήποτε ριζοσπαστικού κινήματος ή της κοινωνίας εν γένει. Σημαίνει, όμως, δύναμη με την έννοια του δυνάμει, της δυνατότητας. Σημαίνει ότι φοβερές και τρομερές δυνατότητες ανοίγονται μπροστά μας. Και αυτοί έχουν στα σκαριά ζοφερά πράγματα για να απαντήσουν στα αδιέξοδά τους.

Η «Έκτακτη Επικαιρότητα» είναι η έκτακτη επικαιρότητα για τα προβλήματα της Κυριαρχίας. Είναι το σφύριγμα και η δημιουργία πανικού του τσομπάνη στα πρόβατα για να τα οδηγήσει ύστερα στο μαντρί. Τα γεγονότα και οι αλλαγές που συμβαίνουν είναι πολύ πιο δομικές και αργές απ’ όσο μοιάζουν. Η συνεχής επιστροφή στο παρελθόν (πέρσι, πριν 5 χρόνια) μπορεί να μας το υπενθυμίσει. Η πρόκληση πανικού ενισχύει την, ήδη, κακή κατάσταση του όποιου «κινήματος» να σκεφτεί στρατηγικά, με ορίζοντα δεκαετίας και βάλε.

Ενισχύουν, επίσης, τον εθισμό εκατομμυρίων ανθρώπων στην πληροφορία, εθισμός πραγματικός (και με όρους επιστημονικής διάγνωσης), έκφραση των καταθλιπτικών κοινωνικών σχέσεων. Εθισμός που δεν είναι τίποτα άλλο παρά – για να μιλήσουμε σε εξω-επιστημονική γλώσσα – περαιτέρω πρόσδεση στη σχέση Κυριαρχίας και πιο ειδικά στη σχέση κεφάλαιο. Μια είδους καλωδίωση των σωμάτων μας στη μεγάλη μηχανή της κυκλοφορίας του εμπορεύματος. Μια πρόκληση υπερδιέγερσης της σχέσης εξάρτησης των Υποτελών από την Κυριαρχία – ενώ η πραγματικότητα είναι εντελώς αντίστροφη. Γινόμαστε όλο και πιο πολύ cyborg χωρίς να χρειαστεί να προγραμματίζουν τα γονίδιά μας. Η αντίσταση σε αυτή την υπαγωγή της ζωής μας λαμβάνει πολλές μορφές και πολλές από αυτές υπό συντηρητικό, αντιδραστικό κοινωνικό πλαίσιο  – μιας και η συντήρηση φημίζεται και για τη δυσκολία για να της αλλάξεις συμπεριφορά (πολλές φορές οι προοδευτικοί είναι πιο επιρρεπείς στην επέκταση της Κυριαρχίας).

Το παράδειγμα με τις εντάσεις με τη Τουρκία είναι ένα τέτοιο. Με τον covid 19 επίσης. Μια ανάλυση των γεγονότων έξω από τον πανικό της επικαιρότητας θα πρέπει να κατατεθεί (και θα κατατεθεί). Η καθημερινή εναλλαγή σε κεντρικά θέματα δε μπορεί να οδηγεί σε καθημερινή αλλαγή ατζέντας. Στο δρόμο τους αυτοί, στο δρόμο μας κι εμείς.

Η πραγματική σχέση εξάρτησης, η πραγματική σύνδεση που απαιτεί και έχει ανάγκη το Κράτος και η Κυριαρχία είναι η σωματική και ψυχική ενσωμάτωσή μας στους σκοπούς του. Η πραγματική δύναμη που μπορεί να σταθεροποιήσει τα πράγματα είναι η δικιά μας δύναμη που είμαστε γειωμένοι στο έδαφος, στις αληθινές καθημερινές σχέσεις, στο επίπεδο της βάσης. Η κορυφή της πυραμίδας που βρίσκονται αυτοί τρέμει πέρα δώθε γιατί η βάση είναι ασταθής. Για να το καταλάβουμε αυτό, για να συνειδητοποιήσουμε ψυχικά και σωματικά τη δύναμή μας αλλά και το τι πραγματικά συμβαίνει πρέπει να πατήσουμε το κουμπί για slow motion. Να μειώσουμε την ταχύτητα με την οποία μας εμφανίζεται η πραγματικότητα.

Και για να γελάσουμε και λίγο, θυμήθηκα τα αυτοκόλλητα που βάζουν πίσω από κάτι παλιά τζιπ που γράφουν: You can go fast, I can go anywhere.

Για όσους βιάζονται να ανακαλύψουν ξανά το πρόσωπο της σκληρής Δεξιάς και αρχίζουν να βλέπουν ξανά την καταστολή μετά από 4 χρόνια. Και για όσους (στέκονται απέναντί τους και) δε βλέπουν καμία διαφορά παρά μόνο “δεξιά κι αριστερά ίδια είναι τ’ αφεντικά”.

Είναι αλήθεια πως η ιδεολογία είναι πολύ συχνά ισχυρότερη από την πραγματικότητα και αυτό γιατί προφανώς η αντίληψη γι’ αυτήν δεν προέρχεται από μια “εμμονική” προσκόλληση ιστορικού ερευνητή στα πραγματικά γεγονότα αλλά από το τι μουσική ακούμε, με ποιούς κάνουμε παρέα, σε ποια μέρη συχνάζουμε, από τη γλώσσα και τα σύμβολα του κόσμου.

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ συνέχισε τον πυρήνα της κρατικής πολιτικής (εργασιακά, μεταναστευτικό, ενεργειακά) μαθαίνοντας από τους προκατόχους της και αξιοποιώντας ταυτόχρονα την δικιά της ιστορία, το δικό της ύφος, τις τύψεις των στελεχών της που υπογράφουν πράγματα που δε θέλουν. Έτσι, το μαστίγιο έγινε πιο ελαφρύ. Αλλιώς να σε μαστιγώνει κάποιος με πάθος κι αλλιώς επειδή αναγκάζεται (και αυτό είναι πραγματικό και ιδεολογικό μαζί, αδιαχώριστα). Θυμηθείτε την σκηνή από τους Πειρατές της Καραϊβικής όπου ο Will Turner μαστιγώνεται από τον πατέρα του (by the way είναι μια ωραία σκηνή για την συνέχεια του κράτους αυτή όπως και να ‘χει)

Ο συνδικαλιστής της αστυνομίας δεν είναι μαλάκας. Είναι ειλικρινής. Και σίγουρα πρέπει να προτιμάμε την ειλικρίνεια από την υποκρισία όπως και να ‘χει. Και από τους εχθρούς και από τους φίλους. Άρα τον προτιμάμε. Το τι θέση θα έχει μια τέτοια ειλικρίνεια μέσα σε αυτή την κυβέρνηση θα είναι ζήτημα της πάλης μέσα στο κόμμα αλλά και της πάλης μέσα στην κοινωνία. Η κριτική στον μπάτσο και από δεξιά μεριά δείχνει ότι υπάρχουν πολλοί μέσα στη ΝΔ και στο σύστημα που την υπερασπίζεται που παίρνει τα μαθήματα από τον ΣΥΡΙΖΑ και θέλει να τον μιμηθεί. Κυρίως σε αυτά που έχουν να κάνουν με την διατήρηση της κοινωνικής ειρήνης. Θέλουν να αποφύγουν όσο γίνεται κάθε αναταραχή στην λεηλασία που σχεδιάζουν. Ο ΣΥΡΙΖΑ δίδαξε. Τη κινηματική «τεχνογνωσία» που έχουν οι συριζαίοι, οι δεξιοί την μαθαίνουν μόνο μέσα από ηλίθια ρεπορτάζ. Από αυτή τη σκοπιά η συνεισφορά του ΣΥΡΙΖΑ στην κρατική γνώση είναι μεγάλη.

Αν δεν είναι αυτός μαλάκας τότε ποιος είναι; Το σχόλιο είναι για τον άνθρωπο που βιάζεται να ανακαλύψει στιγμές της πραγματικότητας που να ταιριάζουν στη θεωρία του και σε αυτή τη βάση να προσπαθεί να ξεδιπλώσει το πολιτικό του σχέδιο. Πάνω, δηλαδή, στο στρίμωγμα της πραγματικότητας στη θεωρία. Ο Μπαλάσκας δεν είναι τέτοιος. Οι Συριζαίοι και τα προσκείμενα μίντια που τώρα μας ξαναδείχνουν “καταστολή” της Δεξιάς είναι σίγουρα. Μας την ξαναδείχνουν αυτοί, ας μην την βλέπουμε κι εμείς μέσα από τα μάτια τους. Είναι αστείο πως αν διαβάσει κανείς το άρθρο της εφσυν – ενταγμένο στην προσπάθεια που λέω – με τίτλο “Επαναφέρουν τον «Ξένιο Δία» του Δένδια” θα δει ακριβώς από κάτω στα σχετικά άρθρα τις πιο πρόσφατες εκκενώσεις επί ΣΥΡΙΖΑ στα Εξάρχεια.

Η εναλλαγή των κυβερνήσεων έχει ποιοτικά χαρακτηριστικά. Αυτή η εναλλαγή, από της σκοπιά μας, εμπλουτίζει τις κρατικές δυνατότητες και εμβαθύνει τις ικανότητές του. Αποτελείται από ανθρώπους που μαθαίνουν. Οι πιο εμμονικοί (στις θεωρίες τους) γίνονται πάντα παρελθόν και γραφικοί. Το ίδιο συμβαίνει και με μας. Μπορούμε να μετατρέψουμε την τελευταία 15ετία εμπειρίας σε πλούτο για τις κινηματικές δυνατότητες και βάθεμα των δικών μας ικανοτήτων;

Κάποιοι θεωρούσαμε (πριν τις ευρωεκλογές) ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έστω με μικρή διαφορά θα κερδίσει τις εθνικές εκλογές. Η γενικότερη φημολογία περί (άνετης κιόλας) νίκης της ΝΔ μας φαινόταν ως εκτίμηση μακριά από την πραγματικότητα. Τελικά φάνηκε ότι εμείς ήμασταν εκτός πραγματικότητας. Πώς προέκυψε αυτό το λάθος, τι σημαίνει η εκλογική νίκη της ΝΔ και μάλιστα με αυτοδυναμία, τι βρίσκεται μπροστά μας και τι στάση θα κρατήσουμε άραγε ως αναρχικοί;

Είσαι το λάθος μου το τελευταίο, όλα τελειώσανε τέρμα σου λέω..

Νομίζω ότι το λάθος αυτό προκύπτει από την εμμονή στα πραγματικά γεγονότα και από την υποτίμηση της ισχύος της ιδεολογίας. Βλέπαμε πόσο καλά τα έχει πάει ο ΣΥΡΙΖΑ σε όλους τους τομείς: από τα εργασιακά ως το μεταναστευτικό, στη γεωπολιτική και στα ενεργειακά, στον εκσυγχρονισμό του κράτους και το πιο σημαντικό στην παραγωγή και διατήρηση της κοινωνικής και ταξικής ειρήνης. Δέκα με τόνο στον ΣΥΡΙΖΑ θα έδινα αν ήμουν ένας σοβαρός καπιταλιστής. Τα  κέρδη των καπιταλιστών εντός χώρας αυξάνονταν αλματωδώς (π.χ. Μυτιληναίος, ΤΕΡΝΑ κτλ) και τα συμφέροντα μεγαλύτερων παραγόντων ικανοποιούνταν μια χαρά (π.χ. ΕΕ, ΗΠΑ).

Επιπλέον, είχα εκτιμήσει ότι ένα μεγάλο ποσοστό νέων, κάτω των 35 που είναι κάπως προοδευτικοί και μοντέρνοι (στα δικαιώματα και στην κουλτούρα, δεν είναι βρε παιδί μου κολλημένοι στη θρησκεία) επιδιώκουν διακαώς ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος (όπως θα το ήθελε το Ποτάμι για παράδειγμα) και ότι αυτοί είναι μια κρίσιμη μάζα που έχει προσκολληθεί στον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν είχα υπολογίσει ότι ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού αυτού έχει μεταναστεύσει (500 χιλιάδες λένε έχουν φύγει τα τελευταία χρόνια, δεν το λες και λίγο. Για 470 χιλιάδες έχασε ο ΣΥΡΙΖΑ). Είναι αλήθεια ότι σε αυτές της ηλικίες πάντως η διαφορά του ΣΥΡΙΖΑ από τη ΝΔ ήταν 6% υπέρ του. Είναι δύσκολο και δεν έχω και χώρο να μπω τώρα στην ανάλυση της ψήφου με βάση τις κοινωνικές ομάδες. Πριν προχωρήσω στην υποτίμηση της ιδεολογίας και όχι μόνο θα πρέπει  να σχολιάσω λίγο την αναρχική θέση για τις εκλογές.

Η αναρχική θέση περί αποχής και η αδιαφορία για επικοινωνία

Υπήρξε κόσμος (για ακόμη μια φορά) που το ‘ριξε και πάλι Αριστερά. Το λάθος που έγινε πάλι, κατά τη γνώμη μου, είναι ότι ο αναρχικός λόγος που δημοσιοποιήθηκε γύρω από το ζήτημα των εκλογών ήταν καθαρή ιδεολογία. Κάνε ένα πείραμα. Διάβασε κάποιο κείμενο που βγήκε για αυτές τις εκλογές και σκέψου αν θα μπορούσες από το περιεχόμενό του και μόνο να καταλάβεις σε ποια περίοδο αναφέρεται. Κάποια ήταν τόσο γενικά που και 100 χρόνια πριν να είχαν γραφτεί δε θα άλλαζαν παρά μόνο μερικές λέξεις, όπως τα ονόματα των κομμάτων. Είναι φανερό ότι με καθαρή ιδεολογία δεν μπορείς όχι απλά να πείσεις κάποια κοινωνία ή τους εργάτες αλλά ούτε καν τους συντρόφους και τις συντρόφισσες σου. Και αυτό αποδεικνύεται από τα γεγονότα. Όταν σύντροφοι/ισσες πήγαν και το ‘ρίξαν ΣΥΡΙΖΑ λες και η ψήφος θα άλλαζε το αποτέλεσμα (να ήμασταν 500.00 αναρχικοί να ρίχναμε κυβερνήσεις – αν ήμασταν τόσοι βέβαια θα τις είχαμε ήδη ρίξει). Μια καθαρά ψυχολογική στάση απέναντι στις εκλογές. Όταν για ακόμη μια φορά σηκώθηκαν τα δάκτυλα της ηθικής για το ποιος είναι καθαρός και αμόλυντος αναρχικός. Το να μην σε ενδιαφέρει να επικαιροποιήσεις την αναρχική θέση περί αποχής από τις εκλογές σημαίνει αδιαφορία για πραγματική επικοινώνηση των θέσεών σου. Αδιαφορία και αυτοαναφορικότητα. Να βγάλουμε κείμενα μόνο για να επιβεβαιώσουμε την ύπαρξή μας (κυρίως με ενδοκινηματικές αναφορές).

Όταν θες να επικοινωνήσεις πραγματικά με κάποιον πέρα από σένα και όσους συμφωνούν μαζί σου, όταν θες πραγματικά να πείσεις κάποιον τότε σε ενδιαφέρουν πολλά περισσότερα από να απαριθμήσεις τις πάγιες σου θέσεις. Ακόμα και η μορφή ή το ύφος και οι έννοιες που χρησιμοποιείς. Η αποχή από τις εκλογές είναι μια θέση που έχει προκύψει από συσσωρευμένη εμπειρίας δεκαετιών. Για να αποκτήσει αξιοπιστία πρέπει να επιστρέψει στην εμπειρία και όχι απλά να επαναλαμβάνεται σαν ψαλμός σε ευαγγέλιο. Πρέπει να λες κάτι που να ακουμπάει την εμπειρία αυτού στον οποίο μιλάς, να συναντά την καθημερινή του εμπειρία. Αυτό είναι η πραγματική επικοινωνία. Αν δεν συναντάς την εμπειρία του άλλου τότε τα κείμενα καταντάνε ξύλινα και γραφικά μόνο για τους γνωστούς.

Η ψήφος του 2019

Κυκλοφορούν κάτι απλοϊκές απόψεις μέσα σε αυτό που καταχρηστικά λέμε «κίνημα» που με την πολύ αφαίρεση χάνουν κάθε επαφή με την πραγματικότητα. Για παράδειγμα, υπάρχουν χώροι που δε βλέπουν διαφορά ανάμεσα σε φασισμό και αστική δημοκρατία, που λένε «ίδια είναι τα αφεντικά δεξιά κι αριστερά». Καλά είναι τα συνθήματα για να αναδείξουν τη συνέχεια του κράτους και τον ενιαίο χαρακτήρα του αστικού κοινοβουλευτισμού στην δουλειά που έχει αναλάβει. Αλλά αν δεν προσπαθείς να το αναλύεις εμπειρικά κάθε φορά, χάνει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα. Γίνεσαι τουρίστας της πραγματικότητας ή απλός θεατής της οθόνης και της αφίσας.

Να ένα παράδειγμα. Λέει το σύνθημα «αν οι εκλογές άλλαζαν κάτι θα ήταν παράνομες». Καλό, ωραίο είναι. Και αναδεικνύει τον χαρακτήρα των εκλογών για τον καπιταλισμό. Να θυμίσω όμως ότι ο Χίτλερ με εκλογές βγήκε. Και ο Μεταξάς μέσα από κοινοβουλευτικές διαδικασίες – έστω και διορισμού. Οι εκλογές στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία είναι μια διαδικασία διαμεσολάβησης των διαφορετικών κοινωνικών συμφερόντων. Το γνωρίζουμε αυτό. Παίρνει ας πούμε τα συμφέροντα, τα φέρνει μέσα στο κοινοβούλιο και τα βάζει σε ισορροπία ώστε να λειτουργήσουν υπό το κράτος και προς όφελος της κυριαρχίας. Αυτή είναι η λειτουργία του κοινοβουλευτισμού ως τμήμα του κράτους.

Παρ’ όλα αυτά, έχει σημασία να μπούμε στο περιεχόμενο της διαμεσολάβησης και των συγκεκριμένων συμφερόντων. Τι διαμεσολαβεί; Ποια συμφέροντα; Δεν είναι το ίδιο όλες οι διαμεσολαβήσεις και τα συμφέροντα. Με αυτές τις απλοϊκές αναλύσεις που αναφέρω πιο πάνω – για να μην τις πω απλά αυτοαναφορικές που ενδιαφέρονται μόνο για την πολιτική αναπαραγωγή της κάθε παρέας – οι εκλογές του Γενάρη του 2015 και του Ιουλίου του 2019 είναι το ίδιο. Αν έχω δίκιο τότε ποιες οι διαφορές; Η βασική διαφορά είναι ότι στις εκλογές του 2015 αυτό που διαμεσολαβήθηκε (και ειδικά στο δημοψήφισμα) είναι μια βούληση για γενική αλλαγή προς το καλύτερο για τους πολλούς, μια αλλαγή προς το καλύτερο που συμπεριλαμβάνει τους εκμεταλλευόμενους. Μια βούληση που έχει ως βάση του ενός είδους αλτρουισμό, μιας έννοια κοινωνικής αλληλεγγύης, το γενικό συμφέρον. Αυτή η βούληση και τα συμφέροντα διαμεσολαβήθηκαν, μεταφέρθηκαν στο κοινοβούλιο και απουσίασαν από την κοινωνία. Εξ ου και η κοινωνική ειρήνη. Σε αυτές τις (γαμημένες) εκλογές του 2019 διαμεσολαβήθηκε κάτι άλλο. Η βούληση ενός μεγάλου τμήματος της κοινωνίας (2.251.426 ψήφισαν ΝΔ) για να έχει λιγότερους φόρους, να έχει τη δουλειά του, την ασφάλεια του ΚΙ ΑΣ ΚΑΕΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ. Ηγεμόνευσε το ιδιωτικό, ειδικό συμφέρον ακόμα και αν ή επειδή αυτό προϋποθέτει την εξόντωση του Άλλου.

Αυτό είναι ΒΑΣΙΚΗ διαφορά και συνιστά την ιδεολογική και υλική προϋπόθεση του φασισμού. Είναι άλλο να θες να ικανοποιήσεις την ανάγκη σου μαζί με την ανάγκη του Άλλου και εντελώς άλλο να θες να ικανοποιήσεις την ανάγκη σου κι ας βρεθεί ο Άλλος στον πάτο του Αιγαίου ή στις φυλακές τύπου Γ’. Και αυτός ο Άλλος έχει πολλά πρόσωπα για αυτά τα 2,2 εκατομμύρια. Υπήρχαν άνθρωποι που ψηφίσαν ΝΔ ενώ τα υλικά τους συμφέροντα τα εξυπηρετούσε ο ΣΥΡΙΖΑ μια χαρά επειδή είναι ομοφοβικοί. Άλλοι πήγαν για τη Μακεδονία με κρυφή επιθυμία να εξοντωθούν οι αλλόφυλοι. Οι ρατσιστές, οι σεξιστές και όλοι αυτοί που θέλουν όσους αγωνίζονται (με ιδιαίτερη αδυναμία σε αναρχικούς και κομμουνιστές) στα νησιά της εξορίας. Αυτοί οι τελευταίοι πρέπει να αναλυθούν ως ξεχωριστή κατηγορία. Είναι αυτοί που τα έχουν με τον εαυτό τους που δεν αγωνίζονται, που δεν τόλμησαν όταν ήθελαν και βγάζουν όλο τους το κόμπλεξ κάθε φορά που βλέπουν κάποια πορεία στο κέντρο ή κάποιο νεολαίο να εξεγείρεται ή δυο ερωτευμένους να φιλιούνται στο μετρό. Αλλά δεν υπάρχει χώρος εδώ γι’ αυτούς.

Ένας από τους λόγους που θα έπρεπε να είμαστε ενάντια στις εκλογές αλλά ποτέ κανένα κείμενο δεν αναφέρει είναι το γεγονός πως δίνει το δικαίωμα σε όλους αυτούς τους απόλυτα ιδιοτελείς ανθρώπους, σε όλους αυτούς που δεν θα ασχοληθούν σε καμία περίπτωση με τα κοινά να επηρεάζουν αποφάσεις για τις ζωές όλων μας. Αυτός είναι αρκετός λόγος για να καταργηθούν οι εκλογές. Αλλά όταν υιοθετούμε αυτές τις απλοϊκές αναλύσεις για τις εκλογές δεν μπορούμε να δούμε αυτή τη πτυχή του προβλήματος των εκλογών. Αν την βλέπαμε δεν θα περιγράφαμε στα κείμενά μας τις εκλογές ως εκλογικό πανηγύρι γελοιοποιώντας τες. Θα βγαίναμε και θα ζητάγαμε να καταργηθούν ως το προνομιακό πεδίο των ιδιωτών, των κλεισμένων, στα σπίτια τους και στις οικογενειούλες τους, ανθρώπων. Αυτό είναι το χειρότερο απ’ όλα. Ο κατεξοχήν άνθρωπος που δεν τον ενδιαφέρει το κοινό παρά μόνο ο εαυτός τους να έχει λόγο, έστω και αυτόν τον διαμεσολαβημένο.

Η κυβέρνηση της ΝΔ

Η σύνθεση και η δομή της νέας κυβέρνησης την καθιστά πραγματικά φανταστική. Συγκέντρωση των κρατικών μέσων ενημέρωσης και της ΕΥΠ στο γραφείο του πρωθυπουργού. Διευθυντή της ΕΥΠ τον κύριο G4S, συντονιστή του κυβερνητικού έργου τον διευθύνοντα σύμβουλο του ΣΕΒ (τυχερός αυτός, δεν άλλαξε ιδιαίτερα αντικείμενο εργασίας!), στο υπουργείο επενδύσεων το περήφανο κομάντο της κυβέρνησης και φασίστα Γεωργιάδη (που περηφανευόταν για τα μέτρα επί μνημονίων ότι είναι δικά του και δε μπορεί να του παίρνει τη δόξα η τρόικα). Υπαγωγή των φυλακών και της μεταναστευτικής πολιτικής στο Υπουργείο των μπάτσων και φυσικά την μεταγραφή του αιώνα, τον τρισμέγιστο Χρυσοχοΐδη μαζί με τον Οικονόμου που ξέρουν καλύτερα απ’ όλους τη δουλειά. Είναι μια κυβέρνηση που εκ της δομής και της σύνθεσης είναι φανερό ότι λειτουργεί επιταχυντικά ως προς την υλοποίηση του έργου της. Είναι συγκεντρωτική και με βούληση. Και αυτό φάνηκε από το πρώτο ΦΕΚ που δημοσιεύτηκε. Και φαίνεται ήδη στον πρώτο μήνα διακυβέρνησης.  

Το άσυλο που ψηφίστηκε εχθές είναι ένα κρίσιμο πεδίο αναμέτρησης. Με την κατάργησή του δεν είναι τα μπάχαλα που προσπαθούν να σταματήσουν μόνο. Δεν υποτιμώ την επιχειρησιακή σημασία και την σημαντικότητα τους ως υλικοτεχνικών υποδομών. Καθόλου. Είναι απόλυτα σημαντικά και πρέπει να τα υπερασπιστούμε. Είναι η μετατροπή του πανεπιστημίου σε έναν χώρο εργασίας όπως όλοι οι άλλοι, όπου οι μη έχοντες εργασία δεν θα έχουν δικαίωμα στην είσοδο. Δηλαδή, η αποκοπή του πανεπιστημίου από την αγωνιζόμενη κοινωνία και το σαμποτάζ της αλληλοτροφοδότησής των δύο μερών. Της κοινωνίας από τις ιδέες και τους νέους, ανήσυχους με χρόνο, ανθρώπους και των φοιτητών από τους πραγματικούς κοινωνικούς αγώνες και τις ζώσες ριζοσπαστικές εμπειρίες. Δεν είναι δηλαδή ούτε ένα απλό ζήτημα κερδοφορίας και μετατροπής των πανεπιστημίων σε επιχειρήσεις και υπηρέτη της αγοράς (π.χ. με τη μεταφορά της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας από του Υπουργείο Παιδείας στο Ανάπτυξης και Επενδύσεων). Είναι μια πολιτική μάχη που κρατάει χρόνια και άρα χρειάζεται μακροπρόθεσμη στρατηγική.

Η επαναφορά της πολιτικής σταθερότητας μετά από 10 χρόνια αστάθειας και αδυναμίας συγκρότησης αυτοδύναμων κυβερνήσεων είναι μια μεγάλη δύναμη της νέας διακυβέρνησης. Αυτή η αυτοδυναμία θα μετατραπεί σε προσπάθεια απόλυτης επιβολής της κυριαρχίας του κράτους. Αυτός είναι ένας ακόμη λόγος που απαιτεί από εμάς να έχουμε μακροπρόθεσμη στρατηγική, να κάνουμε οικονομία δυνάμεων, να μην θεωρούμε εαυτούς αναλώσιμους. Δεν έχουμε ανάγκη από ήρωες αλλά από σχέδιο. Δεν έχουμε ανάγκη από θυσίες αλλά από πηγές δύναμης που θα μας κάνουν ανθεκτικούς μέσα στα χρόνια της αυτοδυναμίας αυτής.

Ο αναρχικός χώρος και η φάκα

Αντικειμενικά, ο αναρχικός χώρος δεν είναι ο μεγαλύτερος εσωτερικός εχθρός. Είναι φυσικά εκείνος ο εσωτερικός εχθρός που έχει συνείδηση αυτής της εχθρότητας και βγαίνει και το λέει δυνατά. Ο μεγαλύτερος εσωτερικός εχθρός είναι πάντοτε οι κοινωνικές αντιστάσεις είτε αυτές εκφράζονται συνειδητά, είτε ασυνείδητα. Οι μετανάστες είναι ένας τέτοιος εσωτερικός εχθρός – γι’ αυτό και η υπαγωγή τους στην αστυνομική διαχείριση. Αντικειμενικά όμως λειτουργούν πολλά ως εμπόδια. Για παράδειγμα, η αργοπορία των επενδύσεων ή τα δύσβατα βουνά της Ηπείρου και τα βάθη της θάλασσας στην Κρήτη για την έρευνα των υδρογονανθράκων.

Για να ικανοποιήσει τους ιδιώτες η ΝΔ θα πρέπει να τους φέρει το κεφάλι των αναρχικών στο πιάτο τους. Ιδεολογικά, συμβολικά και πραγματικά αυτό θέτει τους αναρχικούς στο στόχαστρο της άγριας καταστολής. Η φάκα είναι να εγκλωβιστούμε ιδεολογικά και εμείς, να πετάξουμε πίσω το γάντι και να διαχωριστούμε (για μια ακόμη φορά) από την αγωνιζόμενη κοινωνία. Αντί να θεωρήσουμε τον εαυτό μας ακριβώς ένα τμήμα της κοινωνίας, ένα τμήμα της που αγωνίζεται. Η συμμετοχή σε κοινωνικά ρήγματα και αγώνες είναι αυτή που θα μας κάνει πραγματικά επικίνδυνους, ασύμμετρους και θα αυξήσει ακόμα και την ασφάλειά μας αν το θέλεις. Δεν εννοώ μια ασφάλεια μη κατασταλτική. Εννοώ την ασφάλεια ότι οι γύρω μας, η κοινωνία θα γνωρίζουν καλά γιατί δεχόμαστε καταστολή και είτε συμφωνούν, είτε όχι θα μπορούν να το υπερασπιστούν ως άδικο. Αυτή είναι η ασφάλεια μας. Ότι αυτό που κάνουμε είναι δίκαιο, ότι δεν είμαστε ξένο σώμα.

Η στρατηγική των πολιτικών μας χώρων θα αναγκαστεί να είναι πολύ προσεκτική στο επόμενο μεγάλο διάστημα γιατί ακριβώς οι αλλαγές που έρχονται είναι πολύ μεγάλες και όχι μόνο εντός της χώρας. Θα πρέπει να ξανασκεφτούμε τον 20^ο αιώνα και να δούμε τον 21^ο, τις πραγματικές τάσεις του κεφαλαίου και τις οργανωτικές δυνατότητες και αναγκαιότητες από τη μεριά μας πέρα από τα σύνορα του κάθε κράτους. Διανύουμε μια περίοδο που θα πρέπει συλλογικά να ξανασκεφτούμε πολλά και να δράσουμε εκ νέου. Αλλά για να το κάνουμε πρέπει να συναντηθούμε συλλογικά, κάτι που μοιάζει αδύνατο. Όπως και να έχει οι συλλογικές διαδικασίες που θα ευδοκιμήσουν θα αναμετρηθούν αναγκαστικά με την εποχή τους. Οι κοινωνικοί αγώνες υπάρχουν και θα υπάρχουν πάντα. Είμαστε μέρος αυτών και είναι χρήσιμο να το θυμόμαστε. Σε αυτή τη λογική χωράνε πολλές κριτικές για τις στρατηγικές που έχουν επιλεγεί από τμήματα των αναρχικών. Από τις συμμαχίες με τους κομμουνιστές ως τη στρατηγική του «οργανωθείτε σε μένα». Αυτές οι στρατηγικές θα δείξουν την ανθεκτικότητά τους στην κοινωνική επίθεση που ετοιμάζεται και μακάρι να σταθούν όρθιες. Η επίθεση στην κοινωνία όμως δεν θα καμφθεί μέσα από αυτές τις στρατηγικές (και αυτή θα είναι και η αποτυχία τους). Και είναι πρωτίστως η συντριπτική επίθεση στους εκμεταλλευόμενους και η δίχως προηγούμενο λεηλασία της φύσης το αντικείμενο αυτής της κυβέρνησης. Σε αυτό πρέπει να απαντήσουμε και όχι στην πολιτική μας αναπαραγωγή. Η έγνοια γι’ αυτήν έχει νόημα μόνο ως μέσο και μέρος αυτής της απάντησης.

Κατακλείδα: Η αλήθεια και η δύναμή μας

Η αλήθεια είναι πως πολλοί στην δεξιά κυβέρνηση είναι φαντασιόπληκτοι και νομίζουν ότι θα ξεμπερδέψουν μαζί μας επειδή θα προσλάβουν μερικές χιλιάδες μπάτσους. Υπάρχουν και πολλοί όμως που ξέρουν την αλήθεια. Η αλήθεια είναι ότι είμαστε πλέον παντού, σχεδόν σε κάθε πόλη της ελλάδος, ότι χιλιάδες άνθρωποι σε αυτή την κοινωνία έχουν αγωνιστικές εμπειρίες αυτοοργάνωσης, ότι έχουμε μπολιαστεί με πολλά πειράματα και δοκιμές που μας τροφοδοτούν με γνώση. Έχουμε χάσει, οι περισσότεροι, την αυτογνωσία και αυτοσυνείδησή μας, έχουν καταρρεύσει οι σχέσεις εντός μας εξαιτίας των εξουσιών ανάμεσά μας και έχουμε χάσει μαζικά την επαφή με όλους αυτούς τους χιλιάδες ανθρώπους. Αν τα βάλουμε κάτω και τα δούμε θα αποκτήσουμε την πραγματική εικόνα για τις υποκειμενικές μας δυνατότητες. Μόνο μέσα από τη δικαιοσύνη, τη συντροφικότητα, τις δομές αλληλοστήριξης στο εσωτερικό μας και την μετατροπή των προταγμάτων μας σε ζητούμενα (αντί για δεδομένα προς αυτοεπιβεβαίωση) θα μπορέσουμε να δούμε την πραγματική μας δύναμη. Τότε οι φαντασιώσεις των πολλών θα γίνουν φόβος και η γνώση των υπολοίπων σκουπίδι.