Social media #2: ιδιοκτησία, όραση και μηχανές που μαθαίνουν

Σίγουρα ένα κείμενο δεν φτάνει για να αναλύσουμε τα social media με τον προτεινόμενο τρόπο. Αλλά ως Black Athena η προσπάθεια είναι να συνδυάζουμε το βάθος της θεωρίας με τα πρακτικά εργαλεία που χρειαζόμαστε άμεσα και προσβάσιμα από όλ@ς όσ@ς συμμετέχουν συστηματικά και με σοβαρότητα στο ανταγωνιστικό κίνημα. Και προσβάσιμα σημαίνει πρώτα και κύρια ταξικά προσβάσιμα. Όταν δουλεύεις ή τρέχεις συνέχεια από συνέλευση σε δράση και τούμπαλιν δεν έχεις τον χρόνο να γράψεις ή να διαβάσεις ολόκληρους τόμους βιβλίων (αν και μάλλον θα άξιζε να γραφτεί κάτι τέτοιο για αυτή την ανάλυση για τα social media). Οπότε στο δεύτερο αυτό μέρος θα επεκτείνουμε λίγο ακόμα μόνο την ανάλυση για το θέμα.

Από το προηγούμενο απόσπασμα του Κεφαλαίου (σ. 739): «Επομένως, το προτσές που δημιουργεί τη σχέση του κεφαλαίου δεν μπορεί παρά να είναι άλλο από το προτσές χωρισμού του εργάτη από την ιδιοχτησία στους όρους της εργασίας του, ένα προτσές που από τη μια μεριά, μετατρέπει σε κεφάλαιο τα μέσα συντήρησης και παραγωγής της κοινωνίας, και, από την άλλη, τους άμεσους παραγωγούς σε μισθωτούς εργάτες».

Έχουμε, λοιπόν, μια διαδικασία συσσώρευσης που είναι ουσιαστικά διαδικασία διαχωρισμού και η οποία από τη μια μετατρέπει σε κεφάλαιο τα μέσα συντήρησης και παραγωγής της κοινωνίας, και, από την άλλη, τους άμεσους παραγωγούς σε μισθωτούς εργάτες. Τι σημαίνει αυτό στην περίπτωση των social media; Και τι συνέπειες έχει;

Μέσα έκφρασης/επικοινωνίας

Από το πρώτο μέρος: «Έχουμε έναν διαχωρισμό των μέσων έκφρασης κι επικοινωνίας από τον ίδιο τον άνθρωπο. Τα μέσα έκφρασης κι επικοινωνίας ανήκουν πλέον στο κεφάλαιο. Αυτό σημαίνει πως η ανθρώπινη επικοινωνία και έκφραση αλλάζει πλέον και στη μορφή και στο περιεχόμενο….. Για παράδειγμα, η δυσκολία των ανθρώπων να επικοινωνήσουν μεταξύ τους ενώ μένουν στο διπλανό διαμέρισμα ή στο διπλανό δωμάτιο σε μια φοιτητική εστία ή στο δρόμο, η δυσκαμψία να εκφράσουν τα συναισθήματά τους δυο ερωτευμένα παιδιά που κάθονται στο ίδιο παγκάκι μπορεί να εξηγηθεί με αυτόν τον τρόπο. ….Ο διαχωρισμός των μέσων έκφρασης κι επικοινωνίας από τον ίδιο τον άνθρωπο τον αλλάζει ριζικά από πολιτική, υπαρξιακή και βιολογική σκοπιά. Και η αλλαγή δεν είναι πρόβλημα γενικά. Τον αλλάζει στην υπηρεσία της εξουσίας του κεφαλαίου.

Ο άνθρωπος που τον αποσπάσανε από τα μέσα παραγωγής του είναι ένας άνθρωπος φτωχότερος από γνώσεις (παλιά οι άνθρωποι ξέρανε να κάνουν όλα τα πράγματα που εξυπηρετούσαν την κοινωνική τους αναπαραγωγή, σήμερα δεν ξέρουν ούτε να μαγειρεύουν) και γι’ αυτό όλο και βαθύτερα εξαρτημένος από το κεφάλαιο. Ο άνθρωπος που τον αποσπάνε και από τα μέσα έκφρασης κι επικοινωνίας πως γίνεται; Η απάντηση είναι ήδη εδώ, εκεί έξω (με καλύτερα παραδείγματα στον ανεπτυγμένο καπιταλισμό). Αυτή η αλλαγή φέρνει τεράστιες αλλαγές και στο ατομικό επίπεδο και στο κοινωνικό. Από τη μια, ο άνθρωπος φτωχαίνει εκφραστικά, τα συναισθήματά του καλουπώνονται όπως με την Τέχνη, τώρα με τις τεχνικές δυνατότητες, δημιουργούνται νέες κανονικότητες γύρω από το πώς πρέπει να εκφραζόμαστε και να επικοινωνούμε. Σκέψου για παράδειγμα, ότι πλέον μοιάζει περίεργο να σου πιάσει κάποιος τη κουβέντα στη στάση του λεωφορείου».

Θα μετατρέπεται ο άνθρωπος όλο και πιο πολύ σε ένα ανέκφραστο και με δυσκολία να επικοινωνήσει ον; Θα μοιάζει όλο και πιο πολύ με ρομπότ όπως στις ταινίες που αφηγούνται μια μελλοντική τεχνοεπιστημονική δυστοπία; Η απάντηση για τις χώρες του ανεπτυγμένου καπιταλισμού είναι μάλλον θετική. Για εκείνες τις τάξεις δηλαδή του παγκόσμιου κεφαλαίου που του έχουν αποσπαστεί τα κοινά. Δεν εννοούμε προφανώς ότι άμα μια οποιαδήποτε κοινωνία χρησιμοποιεί το fb θα γίνει έτσι. Είναι πολλοί οι παράγοντες που έχουν να κάνουν με την έκταση της κυριαρχίας των καπιταλιστικών σχέσεων στην ζωή. Στην Ιαπωνία για παράδειγμα ίσως μια τέτοια ανάλυση να είναι εντελώς επίκαιρη.

Η μετατροπή των άμεσων παραγωγών σε μισθωτούς εργάτες τι σημαίνει σε αυτή την περίπτωση; Εδώ πρέπει να πάμε λίγο παραπέρα από τη σκοπιά της εργασίας, από τον τόπο παραγωγής των εμπορευμάτων και να πάμε στον τόπο κυκλοφορίας τους, στη σφαίρα της κυκλοφορίας όπως την λέμε. Εκεί δεν έχουμε άμεσους παραγωγούς που γίνονται μισθωτοί εργάτες. Στην σφαίρα της κυκλοφορίας, στην αγορά έχουμε διαχρονικά (προ καπιταλισμού) την άνθηση των κοινωνικών διεργασιών, την άνθηση της πολιτικής, των ερωτικών σχέσεων κτλ. Με τον καπιταλισμό που η ανεξαρτησία του ενός από τον άλλον είναι προϋπόθεση για να ανταλλαχθούν τα εμπορεύματα, η αποξένωση δηλαδή μεταξύ των ανθρώπων, αυτή η άνθηση όλο και μαραίνεται. Ο άμεσος παραγωγός του Μαρξ είναι για εμάς εδώ ο άνθρωπος ως άμεσος εκφραστής της κοινωνικότητάς του, είναι δηλαδή ο άνθρωπος ως κοινωνικό ον. Και ο μισθωτός εργάτης είναι εδώ ένας κάτοχος εμπορεύματος σε κίνηση. Η δικιά μας μετατροπή του άμεσου παραγωγού σε μισθωτό εργάτη είναι του ανθρώπου από κοινωνικό ον σε κάτοχο εμπορεύματος ενταγμένο με όλο και μεγαλύτερη ακρίβεια στα αυλάκια της κυκλοφορίας του εμπορεύματος.

Ας φανταστούμε ότι η κυκλοφορία πραγματοποιείται σε ένα σύστημα από καθορισμένες ροές και κόμβους ανταλλαγής. Καθορισμένες με τρόπους νομικούς, πολεοδομικούς, τεχνικούς και δικτύων (βλ. υπολογιστών). Οι κόμβοι ανταλλαγής είναι οι παραδοσιακοί διαχωρισμένοι χώροι (mall, γυμναστήρια κτλ) αλλά και νέοι «χώροι» στο διαδίκτυο. Σε αυτό το σύστημα όσο πιο ακριβής είναι η κίνηση των κατόχων εμπορευμάτων, όσο μικρότερα χρονικά κενά υπάρχουν ανάμεσα στις ανταλλαγές (αντίστοιχα με τον σκοπό της επιστημονικής οργάνωσης της εργασίας του Taylor), τόσο περισσότερο αυξάνεται η ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος. Και η αύξηση της ταχύτητας κυκλοφορίας του χρήματος σημαίνει αύξηση του κέρδους και της συσσώρευσης. Σε αντιστοίχιση με την πειθάρχηση της εργασίας, απαιτείται και μια πειθάρχηση της κυκλοφορίας. Η οποία έχει απ’ όλα. Έχει ιδεολογία και το φαντασιακό του «καταναλώνω άρα υπάρχω», «καταναλώνω άρα είμαι ευτυχισμένος», έχει μπάτσους και σεκιουριτάδες στους δημόσιους χώρους. Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να εντάξουμε αυτή την απόσπαση της έκφρασης/επικοινωνίας. Δεν υπάρχει τίποτα μυστήριο και τίποτα μαγικό.

Ιδιοκτησία

Επειδή τα μέσα έκφρασης/επικοινωνίας δεν είναι ιδιοκτησία των ανθρώπων, είναι αφορμή να δούμε και το θέμα της ιδιοκτησίας με τα κοινά. Εδώ δεν μιλάμε για κάποια μεταβίβαση ιδιοκτησίας από κάποιους σε κάποιους άλλους, όπως αναλύουμε πολλές φορές την συσσώρευση στη σχέση κεφάλαιο. Μιλάμε για αλλαγή σχέσης, για αλλαγή καθεστώτος από κάτι που δεν είναι ιδιοκτησία σε κάτι που είναι. Από μια έννοια κοινού που δεν ανήκει σε κανέναν σε κάτι που υπάγεται πλέον σε μια σχέση ιδιοκτησίας. Και για να υπάγεται σε μια τέτοια σχέση πρέπει πρώτα να γίνει ιδιοποιήσιμο. Ιδιοποίηση γίνεται συνήθως με βίαιους τρόπους. Έρχεται με κάποιου τύπου αρπαγή και το ιδιοποιείται ο πειρατής, ο καπιταλιστής, ο κατακτητής. Αυτή η ιδιοποίηση όμως είδαμε στο προηγούμενο κείμενο μπορεί να είναι λιγότερη βίαιη εκ πρώτης όψεως. Μπορεί να είναι μια διαδικασία αξιοποίησης, που καθιστά κάτι (που πριν δεν μπορούσε να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης από τη σχέση κεφάλαιο) αξιοποιήσιμο από αυτή. Το παράδειγμα με το πετρέλαιο είναι σαφές. Το ίδιο προτείνω να δούμε και εδώ.

Αυτή η διαδικασία αξιοποίησης ή διαδικασία ιδιοποίησης γίνεται με την τεχνική/τεχνολογία. Η τεχνολογία των social media δεν έρχεται απλά να αποσπάσει ή να καταστήσει αξιοποιήσιμα πράγματα που πριν δεν ήταν από τη σχέση κεφάλαιο. Έρχεται, την εισάγουν δηλαδή τα αφεντικά, αλλάζοντας το καθεστώς, τον τρόπο της σχέσης. Από μη ιδιοκτησία σε ιδιοκτησία. Το πιο ενδιαφέρον με τα social media είναι ότι προηγείται αυτή η τεχνική/εργασιακή διαδικασία από την τυπικά νομική, όπως την ξέρουμε. Βλέπουμε γενικά στο χώρο του πληροφοριακού κεφαλαίου να προηγείται η δραστηριότητα του από την ανάπτυξη της απαραίτητης κρατικής νομοθεσίας. Το ίδιο όμως νομίζω ότι έγινε και στην Αγγλία στην γέννηση της Βιομηχανικής Επανάστασης με νόμους που προσπαθούσαν εκ των υστέρων να καθορίσουν ωράρια, σχέσεις κτλ. Για παράδειγμα, όταν από την Ελλάδα ανοίγεις έναν λογαριασμό στο facebook αποδέχεσαι τους όρους που λένε ότι όλα τα δεδομένα που ανεβάζεις – δηλαδή αποθηκεύεις στον server της εταιρείας – ανήκουν στην εταιρεία. Άρα ο χρήστης συνάπτει μια σχέση που έχει χαρακτηριστικά παραχώρησης πραγμάτων δικών του σε μια εταιρεία της οποίας πλέον της ανήκουν. Και αυτό χωρίς να γίνεται με τυπικούς όρους που να τους διαμεσολαβεί το κράτος που ο χρήστης/υπήκοος ανήκει. Επομένως, με τα social media ειδικά και με την πληροφορική γενικά βλέπουμε να διαπερνώνται πολύ πιο εύκολα οι περιορισμοί/δασμοί που θέτουν τα κράτη και αυτά να έρχονται εκ των υστέρων να νομοθετούν και να προσπαθούν να συντονίσουν/ελέγξουν την εμπορευματική κυκλοφορία για χάριν των κεφαλαίων που υπηρετούν. Τίποτα από αυτά δεν είναι εντελώς καινούριο. Μην το ξεχνάμε αυτό και μην μαγευόμαστε από τα μυστικά των νέων τεχνολογιών. Ας αντιστεκόμαστε σε αυτόν τον φετιχισμό.

Δύο ακόμα ζητήματα

α) Όραση

Δεν υπάρχουν social media όπως τα ξέρουμε χωρίς την αίσθηση της όρασης να στρογγυλοκάθεται στον βασιλικό θρόνο. Η όραση έχει γίνει κεντρική σε όλη τη νεοτερική εποχή. Η ανάλυση περί Κοινωνίας του θεάματος είναι πολύ χρήσιμη. Γιατί όμως η όραση έγινε κεντρική και τι συμβαίνει τώρα στην εποχή των social media;

Η όραση είναι κεντρική από τη σκοπιά των αφεντικών κατά την διάρκεια όλης της ανθρώπινης κοινωνικής ιστορίας. Από τους αρχαίους θεούς που έχουν εποπτεία από το ψηλότερο βουνό, που μπορούν να στέλνουν την τιμωρία τους με μια κίνηση, στον έναν θεό με το μάτι που βλέπει τα πάντα κάθε στιγμή, όντας πανταχού παρών και τα πάντα πληρών. Ο Κύριος χρησιμοποιεί την όραση σαν προνομιακή αίσθηση για να ελέγξει, προβλέψει, υποδουλώσει τους υποτελείς. Στον πόλεμο η όραση, οι κινήσεις των στρατευμάτων είναι παράγοντες που καθορίζουν την ζωή ή τον θάνατο. Οι βασιλιάδες, οι δούκες και τα αφεντικά κάθε εποχής πάντα χτίζανε το κάστρο τους σε ένα ψηλό μέρος ώστε να έχουν την εποπτεία δια της όρασης των εχθρών τους, δηλαδή, των φτωχών. Στον πέρασμα από την δουλοκτησία και την φεουδαρχία στον καπιταλισμό υπάρχει μια βασική διαφορά που δεν κουραζόμαστε να επαναλαμβάνουμε. Η ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής. Έτσι, η όραση, ο έλεγχος και η επιτήρηση έπρεπε να επεκταθεί στην ίδια την εργασία και στη συνέχεια στην σφαίρα της εμπορευματικής κυκλοφορίας. Το μάτι του Κυρίου που βλέπει τα πάντα, πάντοτε έγινε κάμερα και δορυφόρος. Οι Κύριοι πολλαπλασιαστήκανε, οι υποτελείς άρχισαν να βλέπουν με τα μάτια του Κυρίου, να του μοιάζουν, αρχίσανε να μένουν σε ψηλά σπίτια για να βλέπουν και αυτοί από ψηλά και αρχίσανε και αυτοί να έχουν κάμερες, να εποπτεύουν, να επιτηρούν. Τα social media σε αυτήν την γραμμή αφήγησης θα πρέπει να τα δούμε με έναν πιο οριζόντιο τρόπο από ότι μια κάθετη σχέση εξουσίας πανοπτικού. Μπορούμε να μιλήσουμε για μηχανισμούς αλληλο-επιτήρησης, συμμετοχικής επιτήρησης πέρα από την κλασική κάθετη επιτήρηση. Ο κάθε επιτηρούμενος γίνεται επιτηρητής, η όραση γίνεται κεντρική και για τους υποτελείς, η όραση γίνεται αξιόπιστος κριτής των πάντων.

Η selfie φωτογραφία, η αντικειμενοποίηση του εαυτού από τον εαυτό είναι μια επέκταση αυτής της σχέσης ελέγχου και μια σπειροειδής κίνηση αλλοτρίωσης. Χωρίς να επεκταθώ άλλο στο θέμα αλλοτρίωσης, ταυτοτήτων κτλ θα ήθελα μόνο να επισημάνω την ειδική σχέση της όρασης με τον κόσμο που τα social media διαμορφώνουν. Τα social media ως media/μέσα διαμορφώνουν την σχέση των ανθρώπων με τον κόσμο. Είναι υλικοποιημένη ιδεολογία. Τοποθετώντας στο επίκεντρο της σχέσης αυτής την όραση σημαίνει πως η όραση γίνεται η αρχή και το τέλος αυτής της σχέσης. Ας το σκεφτούμε ανάποδα. Αν, σε αυτόν τον κόσμο που φτιάχνεται, δεν έχουμε όραση δεν έχουμε σχέσεις. Οριακά δεν μπορούμε να σχετιστούμε. Το σκοτάδι είναι ο εχθρός της επιτήρησης και τώρα γίνεται εχθρός των σχέσεων. Έτσι η επιτήρηση γίνεται προϋπόθεση των σχέσεων. Οι σχέσεις (εντός και εκτός social media) αναπτύσσονται εντός της επιτήρησης, εντός της αντικειμενοποίησης και η όραση είναι ταυτόχρονα το μέσο ανάπτυξής των αλλά και ο σκοπός τους. Οι σχέσεις σκοπεύουν στην ικανοποίηση της όρασης. Και τι σημαίνει αυτό; Πως την ικανοποιούν στο βαθμό που μοιάζουν στην ιδεατή εικόνα που η όραση από πριν έχει ως πρότυπο. Δεν είναι το περιεχόμενο που μετράει τόσο όσο η μορφή αυτής της εικόνας, ο τρόπος που αυτή η εικόνα εμφανίζεται. Για να το πω απλά, δεν έχει σημασία πως θα μοιάζεις στη selfie ή τι θα βλέπεις στα profiles γνωστών και μη στο facebook. Σημασία έχει να ελέγχεις τον τόπο, τον χρόνο και το πλαίσιο τοποθέτησης της selfie φωτογραφίας, σημασία έχει ότι μπορείς να βλέπεις (και να ελέγχεις, επιτηρείς) τα profiles των άλλων, να μαθαίνεις γι’ αυτούς χωρίς να τους γνωρίζεις (όπως το κράτος), χωρίς να μοιράζεσαι, χωρίς τη δημιουργία του κοινού έξω από τη σχέση κεφάλαιο.

ΠΡΟΣΟΧΗ! Όταν αναφέρομαι στην όραση, δεν αναφέρομαι σε μια βιολογική αισθητική λειτουργία που είναι ίδια πάντοτε σε όλες τις κοινωνίες. Αλλά για μια ιστορική κοινωνική λειτουργία. Αλλιώς βλέπουμε εντός του καπιταλισμού και των social media αλλιώς βλέπουμε πριν 60 χρόνια σε κάποιο χωριό της επαρχίας. Και το αλλιώς το εννοώ με αυστηρή έννοια.

Η κυριαρχία της, προνομιακής για τον έλεγχο, αίσθησης της όρασης και στον κόσμο των από κάτω είναι κάτι καινούριο που συντελείται το τελευταίο αιώνα. Με τις νέες τεχνολογίες της πληροφορικής αυτό εκτοξεύεται χωρίς προηγούμενο. Αισθανόμαστε και βιώνουμε τον κόσμο όπως ο Κύριος χωρίς να είμαστε ο Κύριος. Βλέπουμε τον κόσμο με τα μάτια του και όχι με τα δικά μας. Γινόμαστε τελικά τα μάτια του Κυρίου μέσα στις τάξεις των από τα κάτω. Γινόμαστε ανταγωνιστικοί, κανίβαλοι, μικροκατακτητές βάζοντας στο κέντρο το «εγώ» και το «άτομο». Και αυτό είναι η μεγάλη νίκη του. Αν βλέπουμε με τα μάτια του δεν θα μπορέσουμε ποτέ να δράσουμε από τη θέση μας.

β) Μηχανές που μαθαίνουν

Καλή η συσσώρευση, τεράστιες ποσότητες δεδομένων συγκεντρώνονται στους servers των εταιριών αλλά ποια είναι η χρησιμότητά τους ή τα επόμενα στάδια αυτής της συσσώρευσης; Οι κοινές γαίες γίνανε ιδιωτικές γαίες και οι άμεσοι παραγωγοί, προλετάριοι στα εργοστάσια της βιομηχανικής επανάστασης. Όλα αυτά τα δεδομένα, που συγκεντρώνονται στα social media χρησιμεύουν πρωτίστως για την παραγωγή και πώληση καταναλωτικών προφίλ σε τρίτες εταιρείες, ώστε να φτιάχνουν στοχευμένες διαφημίσεις. Απλό και κατανοητό.

Τα τελευταία χρόνια (με προϊστορία μερικών δεκαετιών) γνωρίζουν μεγάλη άνθηση τα λεγόμενα Τεχνητά Νευρωνικά Δίκτυα. Δεν είμαι εγώ η κατάλληλη για να δώσω έναν ορισμό, πόσο μάλλον όταν και οι ίδιοι ακόμα δεν τα πολυκαταφέρνουν. Αλλά το θέμα δεν είναι να δώσουμε ορισμό αλλά να δούμε τι δουλειά κάνουν. Αντιγράφω από Wikipedia όπως τα λέει ένας τυπάς ακριβώς:

«Technology writer Roger Bridgman commented on Dewdney’s statements about neural nets:
Neural networks, for instance, are in the dock not only because they have been hyped to high heaven, (what hasn’t?) but also because you could create a successful net without understanding how it worked: the bunch of numbers that captures its behaviour would in all probability be “an opaque, unreadable table…valueless as a scientific resource”.

 In spite of his emphatic declaration that science is not technology, Dewdney seems here to pillory neural nets as bad science when most of those devising them are just trying to be good engineers. An unreadable table that a useful machine could read would still be well worth having».

Με τα νευρωνικά δίκτυα, λοιπόν, είναι δυνατόν να εισάγεις μια μεγάλη ποσότητα δεδομένων – που το περιεχόμενό τους μάλλον είναι άγνωστο σε σένα – και μετά από μια επεξεργασία που κάνουν (αυτή που αποκαλούνε διαδικασία μάθησης) μπορεί να βγάλει κάποια συμπεράσματα που του έχεις ζητήσει αλλά χωρίς εσύ να ξέρεις πως ακριβώς έχει φτάσει σε αυτό το συμπέρασμα. Επειδή μπορεί να μην τα λέω και πολύ καλά, αυτό που καταλαβαίνω και μου φαίνεται χρήσιμο για τους σκοπούς μας να ξέρουμε εμείς είναι το παρακάτω.

Ότι ενώ έχεις μια ποσότητα εργασίας που απαιτεί 2 χρόνια ανθρώπινης εργασίας για να επεξεργαστεί όλα τα δεδομένα και να φτάσει σε συμπεράσματα ή μήνες εργασίας για να εισάγεις σε μια μηχανή όλα τα “if” και τα “then” για να επεξεργαστεί τα δεδομένα τώρα μπορεί μια μηχανή να κάνει όλη αυτή τη δουλειά σε πολύ λιγότερο χρόνο – ακόμα και ο τρόπος που το κάνει δεν είναι πολύ καθαρός. Bad science αλλά δουλεύει.. και αυτό είναι πάντοτε που μετράει. Έχουμε, λοιπόν, με σταθερό ρυθμό εργασίας και σταθερό τον αριθμό των εργαζομένων αύξηση των παραγόμενων προϊόντων/εμπορευμάτων. Αυτή η κατακόρυφη αύξηση της παραγωγικότητας οφείλεται στην αναβάθμιση της τεχνικής αποτελεσματικότητας των μέσων παραγωγής.

Ένα παράδειγμα που αναφέρει στο wikipedia είναι με την περίπτωση της διάγνωσης και θεραπείας του καρκίνου. Έχεις ένα ασθενή με καρκίνο του προστάτη. Η μηχανή μπορεί να συγκρίνει τα δεδομένα από αυτόν με μια μεγάλη ποσότητα δεδομένων από όλους τους ασθενείς που μπορεί να βρει (σε μια βάση δεδομένων ας πούμε παγκόσμια που έχουν τα νοσοκομεία) και να βγάλει συμπεράσματα από αυτή τη σύγκριση. Η βασική διαφορά είναι ότι το μοντέλο που θα βγάλει αυτά τα συμπεράσματα δεν βασίζεται σε συσχετίσεις που κάνει ανάμεσα σε σταθερές μεταβλητές που του έχεις εισάγει εσύ. Γι’ αυτό λέμε ότι «μαθαίνει». Έτσι, προσθέτει στη διάγνωση αντλώντας από μια ποσότητα δεδομένων που κανείς μεμονωμένος γιατρός ή ιατρική κοινότητα δεν θα μπορούσε να ποτέ να επεξεργαστεί.

Θα άξιζε να αφιερώσουμε μια ειδική μελέτη για τα νευρωνικά δίκτυα αλλά θα έχεις ήδη να αναρωτιέσαι τι σχέση έχουν όλα αυτά με τα social media. Η Google, η Microsoft και η Facebook ήδη τα χρησιμοποιούν και σίγουρα ξέρουν πολύ καλύτερα από μας. Με την χρήση των νευρωνικών δικτύων θα μπορούν αυτές οι εταιρείες να βγάζουν πολύ πιο γρήγορα συμπεράσματα για την συμπεριφορά και την κίνηση των χρηστών, για πολύ ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ακόμα και χαρακτηριστικά που μπορεί να είναι κοινά ή τέλος πάντων χρήσιμα από τη σκοπιά της πώλησης που δεν τα είχε σκεφτεί πριν ή δεν θα μπορούσε καν να τα σκεφτεί κανένας ανθρώπινος νους αλλά τα εντόπισε με αυτόν τον θολό τρόπο η μηχανή που «μαθαίνει» μέσα από τον τεράστιο όγκο των δεδομένων που μπορεί να επεξεργαστεί.

Τα social media είναι μια τεραστίων διαστάσεων πλουτοπαραγωγική πηγή από την οποία μπορούν να αντληθούν, μέσα από την εκμετάλλευση της ανθρώπινης εργασίας, χιλιάδες εμπορεύματα. Οι εφαρμογές είναι πάμπολλες[1] και ακόμα υπάρχει πολύς δρόμος. Αυτές οι εφαρμογές επεκτείνονται σε όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες και αυξάνουν την έλεγχο, την ταυτοποίηση, την πρόληψη και διάφορες τεχνικές αναγνώρισης και επιτήρησης. Το σημαντικό να βλέπουμε ποιες τεχνικές αναπτύσσουν παρά σε ποιον τομέα ακριβώς εφαρμόζονται (βλ. υποσημείωση και τις λέξεις σε bold).

Τα social media, η πρωτογενής συσσώρευση της ανθρώπινης έκφρασης και επικοινωνίας χρησιμεύουν ήδη και θα συνεχίσουν να χρησιμεύουν στην παραγωγή εμπορευμάτων που θα μπορούν να απαντάνε πολύ καλύτερα στην κατασκευή των αναγκών και ακόμα περισσότερα θα μπορούν να προβλέπουν πολύ καλύτερα την ανθρώπινη συμπεριφορά ώστε να την διαχειριστούν προς όφελος του κεφαλαίου. Να μην ξεχνάμε ότι ο καπιταλισμός είναι πρώτα και κύρια ένα σύστημα ελέγχου και εξουσίας και όχι απλά εκμετάλλευσης. Μετέφερε τον άμεσο παραγωγό στο εργοστάσιο, εκεί που θα μπορούσε να τον προστάζει και μετατρέπει όλο τον χώρο εκτός παραγωγής σε σφαίρα εμπορευματικής κυκλοφορίας και μόνο. Έτσι, και αυτή η συσσώρευση και αυτή η παραγωγή νέων εμπορευμάτων επεκτείνει ακόμα περισσότερο τη σχέση εξουσίας που ονομάζουμε κεφάλαιο, υπάγει ακόμα περισσότερο τη ζωή στην μη-ζωή, τη ζωντανή ανθρώπινη κίνηση στο νεκρό κεφάλαιο και εμπόρευμα.

[1] Από το ίδιο άρθρο στο Wikipedia (τα bold δικά μου): «Application areas include the system identification and control (vehicle control, trajectory prediction,[44] process control, natural resources management), quantum chemistry,[45] game-playing and decision making (backgammon, chess, poker), pattern recognition (radar systems, face identification, object recognition and more), sequence recognition (gesture, speech, handwritten text recognition), medical diagnosis, financial applications (e.g. automated trading systems), data mining (or knowledge discovery in databases, “KDD”), visualization and e-mail spam filtering.»