Έχει τεθεί σε εφαρμογή στην πόλη των Τρικάλων, από την αναπτυξιακή εταιρεία του Δήμου Τρικκαίων Ε-Trikala, ένα πιλοτικό πρόγραμμα για την ανάπτυξη λεωφορείων μικρού μεγέθους που θα κινούνται χωρίς οδηγό μέσα στο όχημα. Περισσότερα για το πιλοτικό πρόγραμμα της ΕΕ εδώ. Η είδηση έχει γίνει από τα μέσα δεκτή με τον συνήθη τεχνολαγνικό ενθουσιασμό που συνοδεύεται μαζί με έναν εμμονικό ευρωπαϊκό προοδευτισμό που μπορεί να συνοψιστεί στην εξής πρόταση: κάθε καινούρια τεχνολογία είναι καλή, κάθε καλή τεχνολογία σημαίνει και βελτίωση της κοινωνίας. Είναι αυτή η ιδεολογία που με δύο λέξεις ονομάζεται «τεχνολογικός ντετερμινισμός» και η οποία είναι μια ακόμη έκφανση της κυρίαρχης ιδεολογίας του κεφαλαίου περί ανάπτυξης.
Παρόλα αυτά κάτοικοι της πόλης έχουν δημόσια τοποθετηθεί για το θέμα και μάλιστα συγκεντρώνουν υπογραφές για την απόσυρση του οχήματος. Εδώ η ανακοίνωσή τους. Ένας από τους πιο γνωστούς μαλάκες υπερασπιστές του νεοφιλελευθερισμού έσπευσε να καταδικάσει αυτή την κίνηση από τη μεριά του πάντα προοδευτικού καπιταλιστή της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Η ιδεολογία που υποδεικνύει πως καταρχάς υπάρχει τεχνολογική πρόοδος και εν συνεχεία αυτή «παρασύρει» και την κοινωνική πρόοδο έχει δυο βασικές προκείμενες. Πρώτον, την εγκαθίδρυση της έννοιας της «τεχνολογίας» ως μιας έννοιας που ενοποιεί διαφορετικές μεταξύ τους τεχνικές που πριν το 19ο αιώνα δεν θεωρούνται ένα πράγμα. Μέχρι τον 18ο-19ο αιώνα αυτό που σήμερα αποκαλούμε “τεχνολογία” ονομαζόταν πρακτικές/μηχανικές (mechanical, practical, useful, industrial) τέχνες σε αντιπαραβολή με τις καλές/υψηλές τέχνες. Αυτή η διάκριση, που μπορεί να αναχθεί ακόμα και στην αρχαία ελλάδα, συνοδεύεται από μια διάκριση μεταξύ πράγματος και ιδέας, σωματικού-πνευματικού, πρακτικής και σκέψης, του ευτελούς και του ευγενούς ή ακόμα και θηλυπρεπούς-αρρενωπού, σκλάβου και ελεύθερου. Με την εισαγωγή του όρου “τεχνολογία”, που κυριαρχεί με την σημερινή σημασία του από τον 19ο αιώνα και μετά, ύστερα από την επικράτηση του βιομηχανικού κεφαλαίου, επιτυγχάνεται μια αφαίρεση και ταυτόχρονα ομογενοποίηση πολύ διαφορετικών τεχνικών και πρακτικών, κάνοντας πλέον τα όρια μεταξύ υλικών, τεχνικών από τη μια και θεσμικών ή εννοιολογικών παραγόντων από την άλλη αόρατα.
Δεύτερον, προϋποθέτει την αντίληψη πως η τεχνολογία είναι ουδέτερη, είναι ένα εργαλείο του οποίου οι σκοποί και οι χρήσεις καθορίζονται από την καλή ή κακή πρόθεση των χρηστών. Πολύ συχνά χρησιμοποιούμε την έννοια της “τεχνολογίας” χωρίς προσδιορισμό όπως λέμε η ιστορία, η κοινωνία, ο πολιτισμός, η φύση κ.ο.κ.. Έτσι, η τεχνολογική δραστηριότητα γίνεται αντιληπτή ως κάτι εξωκοινωνικό, ουδέτερο και εργαλειακό που εμφανίζεται ξαφνικά – χάριν κάποιας εφευρετικής διάνοιας – έχει αυτόνομη κίνηση από τις κοινωνικές σχέσεις και επαφίεται στους ανθρώπους να την χρησιμοποιούν για τους όποιους δικούς τους σκοπούς, χρήσιμους ή βλαβερούς. Και όχι όπως θα έπρεπε, ως αποτέλεσμα αλλά και παραγωγό κοινωνικών σχέσεων.
Τα πράγματα είναι αρκετά διαφορετικά. Ή μάλλον επειδή τα πράγματα πότε δεν είναι από μόνα τους θα έπρεπε να τα βλέπουμε διαφορετικά. Το δεν είναι σημαίνει πως τα πράγματα δεν έχουν κάποια ουσία αλλά γίνονται ορατά/αντιληπτά μόνο από κάποια θέση, από τη θέση που βρίσκεται ο καθένας. Θέση, λοιπόν.