Tag Archives: θάνατος

Ο θάνατος στη ζυγαριά, η συναίνεση στον αέρα.

Το πρόβλημα των κρατών είναι πώς να διαχειριστούν την εξίσωση covid19 με έναν τρόπο που να είναι, αφενός, πολιτικά διαχειρίσιμος/κοινωνικά νομιμοποιημένος και, αφετέρου, να μπορεί να καταστήσει την αβεβαιότητα (όπως ο θάνατος) που προκύπτει από τον ιό υπολογίσιμη και ελέγξιμη. Ελέγξιμη για τους σκοπούς της αναπαραγωγής της Κυριαρχίας φυσικά.

Έτσι, η κρατική διαχείριση προσαρμόζεται στις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες του κάθε κρατικού σχηματισμού και των μεταξύ τους σχέσεων. Αυτό εξηγεί γιατί διαφορετικές χώρες εφαρμόζουν διαφορετικά μέτρα. Η επιδημιολογία είναι ένας μέρος αυτής της εξίσωσης και όχι η αρχή από την οποία εκπορεύονται όλα. Εννοώ πως η επιδημιολογία (όχι ο Τσιόδρας αλλά η διεθνής κοινότητα των επιστημόνων) προσπαθεί όντως να βγάλει άκρη με βάση τα δικά της εργαλεία. Δηλαδή, την περιορισμένη οπτική της με βάση την πειθαρχία της και τον καταμερισμό εργασίας (εντός της Σκέψης της Κυριαρχίας).  Η καπιταλιστική πολιτική αναδιάρθρωσης της διαρκούς κρίσης και των διακρατικών ανταγωνισμών είναι ένα ακόμη μέρος της εξίσωσης. Τίποτα από αυτά δεν υπάρχει ανεξάρτητα και δεν εφαρμόζεται όπως σχεδιάζεται επί χάρτου. Όλα βρίσκονται σε μια δυναμική σχέση: καπιταλιστική ανάγκη για αναδιάρθρωση/επιστήμες/ιδιαίτερα κρατικά συμφέροντα/κοινωνική νομιμοποίηση.

Σήμερα, ένα μέρος της εξίσωσης που ήταν σχετικά άγνωστο είναι σχετικά γνωστό (κορωνοϊός). Για όσους/ες αρέσουν τα μαθηματικά ο κορωνοϊός είναι περίπου γνωστή μεταβλητή. Η μόνη άγνωστη και η πιο δυναμική είναι η κοινωνική συναίνεση. Οπότε οι πολιτικές των κρατών μπορούν να παριστάνουν ότι είναι ακόμα άγνωστο και να το παρουσιάζουν σα φυσικό φαινόμενο ενώ την ίδια στιγμή εφαρμόζουν τις πολιτικές που έχουν στρατηγικά σχεδιασμένες χρόνια τώρα (είτε αυτό αφορά την λεγόμενη 4η Βιομ. Επαν., την περαιτέρω εκμηχάνιση/ψηφιοποίηση της εργασίας και της κρατικής διοίκησης, είτε τα εργασιακά στην Ελλάδα, είτε τη διαρκή διαδικασία προλεταριοποίησης και καταστροφής των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, συσσώρευση της ιδιοκτησίας κοκ – ότι έχει το κάθε κράτος ανάγκη). Χρησιμοποιώντας τον κορωνοϊό ως τον Αόρατο Εχθρό τον οποίο πρέπει, φυσικά, να αντιμετωπίσουμε στη βάση της εθνικής ενότητας. Μια πολιτική αντιμετώπισης του ιού με κριτήριο την ανθρώπινη ζωή είναι σαφές πως θα ήταν τελείως διαφορετική. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτά τα μέτρα τα χρειάζονται αυτοί – κι εμείς μόνο κατά σύμπτωση, σύμπτωση με τα συμφέροντά τους (εργασιακή δύναμη=εμπόρευμα). Η αλήθεια είναι πως η αδυναμία μας (των ριζοσπαστικών κύκλων, ας το πω) να κατανοήσουμε συλλογικά και εκτεταμένα την πραγματική σχέση των προηγούμενων, μας τοποθετεί σε θέση αδυναμίας.

Παρ’ όλα αυτά η κοινωνική νομιμοποίηση των εφαρμοζόμενων πολιτικών όλο και λιγοστεύει. Αυτό φυσικά δε σημαίνει τίποτα από μια ριζοσπαστική σκοπιά. Όταν βασιλεύει ο ανορθολογισμός, η συνομωσιολογία και η έλλειψη καθαρής ανάλυσης, τότε όλα ΕΥΝΟΟΥΝ τις ήδη υπάρχουσες οργανωμένες δυνάμεις με στρατηγική και πόρους. Το κρίσιμο στοιχείο είναι ότι είμαστε δεμένοι στην ανάγκη τους (ή στο μισθό τους, όπως το είπε και ο Γόνος της Οικογένειας των Γκαντέμηδων). Από την άποψη ότι ο Κορωνοϊός δεν υπάρχει καν ή ότι είναι ένα σχέδιο για να μας ξεπαστρέψουν μέχρι την άποψη ότι σε 1 χρόνο στην Ελλάδα θα πεθάνουν 200 χιλιάδες άνθρωποι (ήταν μέρος της «επιχειρηματολογίας» που με χαρακτήριζε «επικίνδυνο» που δέχθηκα στο πρώτο lockdown). Από την αδυναμία να διακρίνουμε ανάμεσα στην αξία χρήσης κάποιου μέτρου και τον πειθαρχικό του χαρακτήρα (βλ. φασαρία για τις μάσκες και άλλα παραδείγματα). Αυτές οι διάφορες απόψεις δείχνουν ότι η συνομωσιολογία-θολούρα δεν είναι προσόν της ακροδεξιάς αλλά διαπερνά το πολιτικό φάσμα απ’ άκρου σε άκρον (αν είναι έτσι η έκφραση)  και την ταξική θέση.

Τώρα, λοιπόν, ο θάνατος έχει μπει στη ζυγαριά. Είναι υπολογίσιμος και συγκεκριμένος. Το εύρος των ανθρώπων που θα νοσήσουν και το εύρος των θανάτων είναι απολύτως προβλέψιμο. Το μόνο που μένει είναι να κατανεμηθεί στο χρόνο με τρόπο που να διατηρείται η κοινωνική συναίνεση (η κίνηση της αγοράς των Χριστουγέννων είναι μέρος αυτής της συναίνεσης, με έμφαση τα μικρομεσαία στρώματα). Και περιμένουν να δουν στους πόσους θανάτους αντέχει το κοντέρ της κοινωνικής νομιμοποίησης. Στους πόσους θανάτους, φτώχεια και κατάθλιψη τους παίρνει. Περίπου τα συνήθη δηλαδή, όχι δραματικά πράγματα. Πόση φτώχεια, θάνατο και κατάθλιψη μπορούμε να ανεχθούμε – η μάχη μας όλον τον καιρό. Αντίπαλο δέος δεν υπάρχει – με την έννοια μιας πολιτικής ανατροπής τους – οπότε τα περιθώρια υπάρχουν.

Και πάλι η απάντησή δεν μπορεί να είναι ιδεολογική και αυτοαναφορική. Στις μερικές χιλιάδες ανθρώπων που σκοπεύουν να σκοτώσουν ή να αφήσουν να πεθάνουν (ποια η διαφορά άραγε;) η απάντηση πρέπει να πατά σε πραγματικές ανάγκες και πραγματικό, στρατηγικό, μακροχρόνιο σχεδιασμό. Αφού δεν έχουμε το δεύτερο τότε καλύτερα να μείνουμε στο πρώτο. Πρέπει να σωθούν ζωές (και από/με τον κορωνοϊό και όλα τα άλλα και από το μέλλον). Αγώνας και αντίσταση για πραγματικές αναγκαιότητες και φροντίζοντας τους γύρω μας με πραγματική αλληλεγγύη, δηλαδή, οριζόντια σχέση και πραγματική ανάγκη (και όχι  πρώτα η συλλογή αγαθών και μετά ψάχνοντας την ανάγκη. Και για το δεύτερο, ας εργαστούμε τουλάχιστον για την κατανόηση του παρόντος και του μέλλοντος. Η αξία της αλήθειας σε καιρούς πλήρους σύγχυσης είναι μεγαλύτερη από παρεμβάσεις που αναμασούν τα ίδια και τα ίδια ή αναπαράγουν μια αιτηματολογία χωρίς ρεαλιστικό πλάνο διεκδίκησης.

Δεν υπάρχει άλλος χρόνος για αναβολή της χάραξης μιας πραγματικής μακροχρόνιας στρατηγικής. Αλλιώς θα βλέπουμε κακές επαναλήψεις προηγούμενων επεισοδίων, αλλιώς θα βρεθούμε στον Θαυμαστό Καινούριο Κόσμο καλωδιωμένοι και προγραμματισμένοι σωματικά και ψυχικά. Η ριζική κοινωνική αλλαγή είναι εφικτή και αναγκαία. Είναι, όμως, επιθυμητή;  

—————————–

Για όσες/ους με διαβάζουν πρώτη φορά τον περασμένο Μάρτιο-Απρίλιο είχα δημοσιεύσει 3 κείμενα μέσα από τα οποία προσπάθησα να υποστηρίξω τα παραπάνω.

1) Πώς να αποφύγετε τον Ιό της Κυριαρχίας; (Έβρος και Κορωνοϊός είναι πόλεμος κοινωνικός!)

2) ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ: ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΚΑΝΟΝΙΚΟΤΗΤΑ

3) ΝΑ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ.

Και δύο ακόμα παλιότερα (2018 και 2016) που χρησιμοποιώ σχετικά με τον θάνατο και την 4η Βιομηχανική Επανάσταση.

1) Φυσικές καταστροφές, ταξικός πόλεμος και το συμβόλαιο ενάντια στον θάνατο: πώς να σκεφτούμε;

2) Η 4η Βιομηχανική Επανάσταση!


Φυσικές καταστροφές, ταξικός πόλεμος και το συμβόλαιο ενάντια στον θάνατο: πώς να σκεφτούμε;

Με αφορμή τις πυρκαγιές και τις καταιγίδες που ζούμε το τελευταίο καιρό στην περιοχή – και αφού ούτε καήκαμε, ούτε πνιγήκαμε – θα προσθέσω μια σύντομη και μικρή σκέψη σχετικά με όλα αυτά.

Είναι σημαντικό, πάντοτε, να μην φυσικοποιούμε τον ταξικό πόλεμο που διεξάγεται ερήμην μας και δεν μας ρωτάει ποτέ. Οι «φυσικές» καταστροφές είναι πάντα μια καλή αφορμή για να ξεχνάμε αυτόν τον πόλεμο, για να διαιωνίζεται η ιδεολογική και πραγματική κυριαρχία των αφεντικών απάνω στις ζωές μας. Είναι και μια καλή αφορμή επίσης και για την ανανέωση των σχέσεων ανάμεσα στις υποτελείς τάξεις και τις κυρίαρχες – αλλά σε αυτό θα αναφερθώ παρακάτω.

«Φυσικές» καταστροφές

Ας ξεκινήσουμε από τα εύκολα. Δεν υπάρχουν φυσικές καταστροφές. Οι καταστροφές είναι καταστροφές για κάποιους. Αυτοί οι κάποιοι βρίσκονται σε τέτοια θέση (ταξική, γεωγραφική κτλ) η οποία ευνοεί ή δεν ευνοεί την καταστροφή τους. Αυτή τους η θέση εκφράζει την κοινωνική ιεραρχία και τις σχέσεις εξουσίας σε μια κοινωνία. Ο προσδιορισμός «φυσικές» μπροστά από το «καταστροφές» προσπαθεί ακριβώς να συσκοτίσει την ιστορικό και κοινωνικό χαρακτήρα της κατάστασης. Αν για παράδειγμα οι πλημμύρες που γίνανε στην Μάνδρα γίνονταν σε ακατοίκητα χωριά της Πίνδου δεν θα θεωρούνταν «καταστροφικές πλημμύρες». Ή οι καταιγίδες που πνίγουν τους μετανάστες στην θάλασσα δεν θεωρούνται καταστροφές. Αντίστοιχα, η έννοια της «οικολογικής καταστροφής» εκφράζει την σχέση του καπιταλισμού με αυτό που προσπαθεί να συμπεριλάβει υπό την σκέπη του – που δεν είναι άλλο από την αντίληψη του για την φύση: ως πόροι προς εκμετάλλευση. Η οικολογία είναι το όνομα που έχει δώσει ο καπιταλιστής στην επιθυμία του για υπαγωγή της φύσης στην σχέση κεφάλαιο, για την επέκταση της ισχύος του. Είμαστε υποχρεωμένοι, τελικά, να βλέπουμε τις μεταβολές του καιρού υπό το πρίσμα της ταξικής ανάλυσης (να υπενθυμίσω αν με διαβάζεις για πρώτη φορά ότι την ταξική ανάλυση την χρησιμοποιώ κάπως ιδιότροπα εδώ πέρα).

Ας αναφερθώ στα δυο πιο πρόσφατα παραδείγματα: τις καταιγίδες στα Δυτικά της Αθήνας και τις φωτιές στα Δυτικά και τα Ανατολικά της Αττικής. Στο πρώτο παράδειγμα, έχουμε μια τυπική περίπτωση όπου κομμάτι του εργατικού κόσμου σε βιομηχανικές και χαμηλόμισθες δουλειές έχουν στοιβαχτεί με έναν αδόμητο τρόπο, με μια αδιαφορία για την ποιότητα της ζωής. Είναι η τυπική περίπτωση του υποβιβασμού της ζωής των κατώτερων τάξεων από την σκοπιά των καπιταλιστών και του κράτους. Από τη σκοπιά τους λένε: «δεν μας ενδιαφέρει για το πώς ζούνε, αν αναπνέουν τα τοξικά αέρια από την επεξεργασία των πετρελαίων, αν θα τους πνίξουν τα ποτάμια – το θέμα είναι να γίνεται η δουλειά. Να χτίζουμε τη βιομηχανία και αυτοί να δουλεύουν σαν σκυλιά». Εύκολο αυτό. Οι πυρκαγιές που ακόμα σιγοκαίνε είναι πιο πολύπλοκο. Από τη μεριά της Δυτικής Αττικής έχει κυκλοφορήσει στα μέσα η άποψη ότι τα δάση στην Κινέττα και στις περιοχές εκεί τα έχει βάλει στο μάτι ο καπιταλιστής για διάφορες δραστηριότητες (εξόρυξη βωξίτη, ανεμογεννήτριες κτλ). Μου κάνει αυτή η εξήγηση, δεν θα την σχολιάσω περαιτέρω. Να μια «φυσική» καταστροφή που είναι εμφανής έκφραση του κοινωνικού πολέμου που διεξάγεται (βλ. και τους σεισμούς στα Γιάννινα με τις σεισμικές γεωλογικές έρευνες για υδρογονάνθρακες). Από την άλλη μεριά της Αττικής το πράγμα είναι πιο πολύπλοκο. Εκεί έχεις μια χρόνια επέκταση μιας μικρο-μεγαλο(-δε-ξέρω-ακριβώς)-τάξης  η οποία θέλει να ζήσει στα προάστια, να πηγαίνει για μπάνια, να χτίσει ενοικιαζόμενα κτλ. Αυτή η επέκταση σε αγαστή συνεργασία με το ελληνικό κράτος τόσα χρόνια είναι μια βασική ιστορία στην συγκρότηση της κοινωνικής ειρήνης ανάμεσα στην κεφαλαιοκρατική τάξη και διάφορες τάξεις που στηρίζουν σώμα και πνεύμα την πολιτική τάξη (άραγε ο Καραμανλής έπαθε τίποτα εκεί με το playstation στη Ραφήνα;) και αποτελούν αυτό που κάποιοι στο κίνημα ονομάζουν «εθνικό κορμό». Αυτές, λοιπόν, οι τάξεις επεκτείνονται όλο και πιο πολύ με φωτιές που αλλάζουν την χρήση της γης και τώρα που έρχεται ξανά η ανάπτυξη και αυξάνεται και ο τουρισμός είναι μια καλή αφορμή για να καεί κανένα δέντρο. Δεν θέλω να μπω σε κουβέντα για αιτίες της φωτιάς, δεν είναι η δουλειά μου.

Πάντα, λοιπόν, οι λεγόμενες φυσικές καταστροφές εκφράζουν κοινωνικές σχέσεις/συγκρούσεις ανάμεσα σε διάφορες ομάδες συμφερόντων. Μια φυσική καταστροφή είναι η έκφραση της επίθεσης (άμεσα ή έμμεσα) που εξαπολύει μία ή περισσότερες ομάδες συμφερόντων είτε σε άλλες κοινωνικές τάξεις, είτε σε ανεκμετάλλευτους – από τη μεριά τους – πόρους.

Ο θάνατος

Καλά όλα αυτά αλλά μην ξεχάσουμε και εντελώς ότι υπάρχει εκεί έξω κωλόκαιρος που μπορεί να σε σκοτώσει, φωτιά που μπορεί να σε κάψει, καταιγίδα που μπορεί να σε πνίξει, κεραυνός που μπορεί να σε χτυπήσει κατακέφαλα. Δηλαδή, μέσα στη βαθιά αλλοτρίωση του ανθρώπου των πόλεων και των θεωρητικών των πανεπιστημίων μην αρχίσουμε να λέμε ότι δεν υπάρχει φύση και «επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα». Και τώρα πάμε στα πιο δύσκολα ζητήματα. Continue reading