7 σημεία με αφορμή τις συγκρούσεις στα νησιά.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Το κείμενο είναι ακατάλληλο για όσους έχουν δυσανεξία στην πραγματική πραγματικότητα. Καμία ευθύνη για τυχόν παρενέργειες.

  1

Μία από τις πιο σημαντικές αξίες των αναρχικών είναι η αλληλεγγύη. Είναι μια πρακτική που διαπερνά όλη μας τη δράση, μας εμπλουτίζει και στέκεται έμπρακτα δίπλα στα θύματα της εξουσίας και της εκμετάλλευσης κοντά και μακριά μας. Η έμπρακτη αλληλεγγύη είτε στο επίπεδο της καθημερινότητας με τους γύρω μας, είτε ως πολιτική πρακτική στους κοινωνικούς αγώνες έχει ύψιστη αξία και καλά κάνει. Αυτό δε σημαίνει όμως ότι είναι το μοναδικό φίλτρο με το οποίο βλέπουμε και συζητάμε για τον κόσμο. Όταν πρέπει να σκεφτούμε γεγονότα δεν χρειάζεται να τα σκεφτούμε με όρους αλληλεγγύης. Πολλοί εκφράζουν την άποψη ότι δεν αξίζει καμία αλληλεγγύη στους κατοίκους των νησιών και κόβουν κάθε συζήτηση για τα γεγονότα εκεί. Καλό είναι να διακρίνουμε το ένα από το άλλο. Δεν χρειάζεται να πετάμε στα σκουπίδια την κοινωνική εμπειρία επειδή δε μας αρέσει. Μόνο να μαθαίνουμε πρέπει από αυτή, είναι πλούτος. Άλλο πράγμα η αναζήτηση της αλήθειας των γεγονότων, η πολιτική και θεωρητική αξιολόγησή τους και άλλο αν κάνουμε ή όχι αλληλεγγύη. Εδώ θα ασχοληθώ μόνο με το πρώτο.

2

Για τα πραγματικά γεγονότα υπάρχει αρκετό υλικό στο διαδίκτυο, από τα βίντεο των τοπικών σαιτ όπως και αφηγήσεις από πιο κοντινές φωνές που βρίσκονται εκεί. Όποιος θέλει βρίσκει, δεν έχω καμία παραπάνω γνώση.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι τα γεγονότα στα νησιά είναι μια στιγμή του ενιαίου κοινωνικού πολέμου που διεξάγει το κράτος και το κεφάλαιο στις υποτελείς τάξεις. Ούτε μία. Είτε μας αρέσει, είτε όχι. Α) Το κράτος αποφασισμένο να επιβάλλει μια συγκεκριμένη πολιτική ελέγχου και πειθάρχησης με κλειστά κέντρα κράτησης για τους μετανάστες. Ας μην έχουμε αμφιβολίες ότι την ίδια πολιτική ακολουθούσε και ο ΣΥΡΙΖΑ. Η διαφορά ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ είναι πως το πουλάνε. Ο ΣΥΡΙΖΑ πούλαγε τα κλειστά κέντρα κράτησης ως κέντρα αγάπης και φιλοξενίας των κατατρεγμένων της γης και η ΝΔ πουλάει τα κλειστά κέντρα κράτησης ως φυλακή για τα μιάσματα. Κάθε μαγαζί το πουλάει στους πελάτες της με τον τρόπο που καταλαβαίνει ο πελάτης. Β) Έτσι έδωσε τα έργα σε 3 από τις πιο αντιπροσωπευτικές εταιρείες του ελληνικού κεφαλαίου (αυτές ξέρουμε, αυτές εμπιστευόμαστε), με 1 εκατομμύριο ευρώ στην καθεμία: την ΤΕΡΝΑ, τον ΑΚΤΩΡ και τον μεγαλύτερο οφειλέτη της ΔΕΗ στην Ελλάδα, τον Μυτηλιναίο. Γ) Προσπάθησε να επιβάλλει αυτή τη πολιτική με τον πιο ισχυρό τρόπο. Με στρατό και αστυνομία. Με έναν τρόπο που χρησιμοποιείται συστηματικά μόνο πάνω στους μετανάστες όπου βρίσκονται υπό στρατιωτική και αστυνομική κατοχή.

3

Η έννοια του ενιαίου κοινωνικού πολέμου, αν δεν την ξεκαθαρίσουμε, μπορεί ωστόσο να συσκοτίζει περισσότερα απ’ όσα φανερώνει. Δεν υπάρχει κάποιος ενιαίος κοινωνικός πόλεμος. Ενιαίος κοινωνικός πόλεμος υπάρχει μόνο από μια σκοπιά που έχει ένα συνολικό πρόταγμα. Μόνο από αυτήν τη σκοπιά είναι ορατός και μόνο από αυτήν είναι και πραγματικός. Παράδειγμα: το κράτος από τη σκοπιά του επιδιώκει σε μια συγκεκριμένη εδαφική επικράτεια να οργανώσει, πειθαρχήσει και δημιουργήσει τέτοιες  κοινωνικές σχέσεις που να ευνοούν την αύξηση της κερδοφορίας του κεφαλαίου. Έτσι είναι υποχρεωμένο να ενδιαφέρεται, δηλαδή, να διαμεσολαβεί όλες τις κοινωνικές σχέσεις σε αυτή την επικράτεια. Άρα να διεξάγει έναν ενιαίο κοινωνικό πόλεμο. Το ίδιο και εμείς. Εμείς λέμε ότι θέλουμε να αλλάξουμε τον κόσμο συνολικά, να καταστρέψουμε την εξουσία και εκμετάλλευση απ’ όπου κι αν προέρχεται και να φτιάξουμε έναν κόσμο ελευθερίας, αλληλεγγύης και δικαιοσύνης. Και μάλιστα εμείς είμαστε ακόμα πιο φιλόδοξοι γιατί δεν περιοριζόμαστε σε  εδαφικές επικράτειες. Ξεκινάμε από εκεί που ζούμε αλλά θέλουμε την παγκόσμια κοινωνική επανάσταση.

Από μια μερική σκοπιά ειδικών συμφερόντων (π.χ. κάτοικοι της Λέσβου, ξενοδόχοι, εργάτες, γυναίκες, έλληνες κτλ) ο πόλεμος μπορεί να είναι μερικός. Μπορεί για παράδειγμα, ένας έλληνας άντρας εργάτης να εξεγείρεται μόνο όταν κόβουν το δικό του μισθό. Μια γυναίκα κάτοικος Αθήνας να εξεγείρεται μόνο στην πατριαρχία που βιώνει αυτή και να μην ενδιαφέρεται για τη ζωή των αντρών αγροτών στην επαρχία. Θέλω να πω πως αυτό είναι νόμιμο και δικαιολογημένο. Δεν είναι κανείς υποχρεωμένος να έχει ένα συνολικό πρόταγμα για όλη την κοινωνία. Μόνο όσοι έχουν συνολικό πρόταγμα. Εμείς είμαστε. Γιατί εμείς προτείνουμε να νοιαζόμαστε για το γενικό καλό, θέλουμε να αλλάξουμε όλες τις σχέσεις και προσπαθούμε να πείσουμε κάθε κοινωνική ομάδα να νοιάζεται και για κάτι πέρα από τα δικά της ιδιαίτερα συμφέροντα. Θέλουμε να πείσουμε τους άντρες εργάτες να παλέψουν για την απελευθέρωση των γυναικών. Και αυτό δεν έχει να κάνει με κάποια αναγωγή. Ότι η απελευθέρωση του ενός εξαρτάται από την απελευθέρωση του άλλου. Σαν μια σπειροειδής κίνηση που επιστρέφει στο δικό σου ιδιαίτερο συμφέρον. Δεν είμαστε μαρξιστές. Είναι η πολιτική μας στόχευση τέτοια. Αυτός είναι ο τρόπος για να αναπαράγεται μια ιδιοτελής στάση. Το σύνθημα «ο φασισμός πρώτα έρχεται για κάποιους και μετά για όλους» είναι μια τέτοια τακτική, από τις πιο αποτυχημένες. Όχι, ο φασισμός ποτέ δεν έρχεται για όλους. Είναι ένα ταξικό σύστημα που ευνοεί κάποιους και κάποιους τους ρίχνει στο Καιάδα.

4

Έτσι, τα γεγονότα στη Λέσβο είναι κομμάτι του ενιαίου κοινωνικού πολέμου μόνο από μια πολιτική σκοπιά που έχει πρόθεση και όχι ως αντικειμενικά κοινωνικά γεγονότα. Από τη σκοπιά ενός Λέσβιου μαγαζάτορα είναι πιο πιθανό να είναι μια επίθεση στο δικό του ιδιαίτερο συμφέρον, το οποίο το βιώνει μέσα από την ιδεολογία του ως Έλληνας. Και λέει στους μπάτσους «δεν είναι επάγγελμα αυτό, να χτυπάτε έλληνες .. για 500ευρώ τα κάνετε όλα» (από βίντεο με επεισόδια). Δηλαδή, ως μια επίθεση στο εισόδημά του και στην ιδιότητα ως Έλληνας που του επιτίθενται οι μη Έλληνες – είτε ως εισβολείς μετανάστες, είτε ως ξένα κράτη, Σόρος, ΜΚΟ κτλ. Αυτός βλέπει το στρατό και την αστυνομία ως πραγματικούς προστάτες του που εκτελούν λάθος εντολές. Τους νιώθει ως πραγματικά αδέρφια του που οι συνθήκες τους αναγκάζουν να έρθουν στα χέρια – όπως ίσως θα έκανε και με τον αδερφό του εξ αίματος για τα περιουσιακά. Αυτό δεν είναι ένα ψέμα. Είναι η πραγματική κοινωνική σχέση ανάμεσα στο κράτος και τον υπήκοο έλληνα. Γι’ αυτό ο κάτοικος τον καλεί ως αδερφό να κάνει πίσω, γιατί όλα αυτά τα κάνει για την πατρίδα και τα παιδιά του και διώχνει τους μπάτσους είτε με το «μπάτσοι γουρούνια δολοφόνοι», είτε τραγουδώντας τον εθνικό ύμνο. Και οι μπάτσοι από την άλλη μην έχοντας άλλη ιδεολογία από την εθνική αποκαλούν τους κατοίκους «τουρκόσπορους». Δηλαδή, μη έλληνες. Αυτούς έχουν μάθει να πολεμάνε. Πράγμα που έχει ιστορικές ρίζες ενός αιώνα και αντανακλά τον τρόπο που το ελληνικό κράτος και οι μηχανισμοί του αντιμετώπισαν τους πρόσφυγες από τα παράλια της Τουρκίας. Η αφαίρεση ιθαγένειας έχει χρησιμοποιηθεί με πολλαπλούς τρόπους στην ιστορία του ελληνικού κράτους και για ντόπιους 100%. Οι τοπικές αρχές (τοπικοί πρόεδροι, δήμαρχοι κτλ) κάνουν ότι μπορούν για να εκπληρώσουν το ρόλο τους: να διαμεσολαβήσουν την κυριαρχία του κράτους σε κάθε κοινωνική ομάδα. Και φυσικά η αριστερά με τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ να συμπληρώνουν όπως πάντα την κρατική διαμεσολάβηση: «Μετά από διαπραγματεύσεις με την καταλυτική συμβολή του Δημάρχου δυτικής Λέσβου Ταξιάρχη Βέρρου, του Προέδρου της Κοινότητας Μανταμάδου Χαράλαμπου Τζελαιδή, των βουλευτών Λέσβου του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννη Μπουρνού και του ΚΚΕ Μαρίας Κομνηνάκα οι αστυνομικές δυνάμεις οδηγήθηκαν με ασφάλεια εκτός του κλοιού των διαδηλωτών. Μάλιστα επικεφαλής της πορείας των Αστυνομικών ήταν ο ίδιος ο Δήμαρχος δυτικής Λέσβου προκειμένου να μην υπάρξουν ενέργειες σε βάρος των Αστυνομικών.»

5

Το πολύ ενδιαφέρον στοιχείο (με το οποίο κρυφά ή φανερά διασκεδάζουμε λίγο όλοι μας) είναι η αναγκαστικότητα της βίας όπως είπε και ο τσεκουροφόρος. Αναγκαστικότητα που διαρρηγνύει το συμβόλαιο της εθνικής ενότητας από τα πάνω. Η κρατική επιλογή εναντιώνεται στα συμφέροντα των μεταναστών – πράγμα για το οποίο εξεγείρονται και είναι κάτι που ήδη γνωρίζουμε. Εναντιώνεται όμως και στα συμφέροντα των ντόπιων που πολλοί από αυτούς είναι ξεκάθαρα ρατσιστές, δε θα είχαν πρόβλημα να πνιγούν οι μετανάστες στο Αιγαίο, να φτιαχτούν οι φυλακές σε ακατοίκητα νησιά και ζητούσαν την προστασία από την αστυνομία λίγο καιρό πριν εναντίον των μεταναστών. Τα συμφέροντα στα οποία εναντιώνεται το κράτος είναι σίγουρα περισσότερα από αυτά που γράφω, είναι διαταξικά και με την βοήθεια των ΜΑΤ μπόρεσε ένα μεγάλο τους μέρος να εκφραστεί με έναν ενιαίο χωροταξικά τρόπο – παρόλο που προφανώς υπήρχαν διαχωρισμοί εντός των συγκεντρωμένων (αλλού οι αριστεροί, αντιφασίστες, αλλού οι φασίστες κτλ). Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας αμηχανίας νομίζω το εξέφρασε ο στρατιωτικός ιερέας που φανερά ταραγμένος είπε (βλέπε στο 2.30): «Εγώ Γιώργο μου, στη στρατιωτική μου θητεία ακολούθησα το στρατό.. Αφγανιστάν, Κόσοβο, Σεράγεβο, Αλβανία, τώρα βλέπω τη πατρίδα μου σκλαβωμένη εδώ πέρα. Για ποιο λόγο; Για ποιο λόγο η πατρίδα μου είναι σκλαβωμένη.. σε εμπόλεμη κατάσταση». Δείτε όλο το βίντεο, αξίζει. Εξοργισμένοι όσοι μιλάνε, εξαιτίας της εμπλοκής του στρατού για τα συμφέροντα της ΑΚΤΩΡ. Ο στρατός για τους πατριώτες στα σύνορα είναι απόλυτα νομιμοποιημένος και είναι ο προστάτης τους από τον Τούρκο εισβολέα. Δεν είναι μικρό πράγμα αυτή η αντίθεση.

Αυτή η πραγματική σύγκρουση συμφερόντων κράτους-κεφαλαίου από τη μια και της ντόπιας ελληνικής κοινωνίας από την άλλη δημιούργησε στιγμές απείρου κάλλους που όλοι είδαμε, στιγμές που αναγκαστικά προκαλούν μια ιδεολογική σύγχυση στη σχέση πολιτών-κράτους. Να βγαίνουν καραμπίνες και να επιτίθενται στο στρατόπεδο από αυτούς που περιμένανε τη ΝΔ και τα ΜΑΤ να τους λύσουν το πρόβλημα, δεν είναι κάτι που το περιμέναμε νομίζω. Βλέπουμε την δύναμη των υλικών συμφερόντων απέναντι στην ιδεολογία. Επειδή όμως ο πραγματικός κοινωνικός πόλεμος (όχι ότι έχει ο κάθε πολιτικοποιημένος στο κεφάλι του) ορίζεται από τους πραγματικούς συμμετέχοντες, το αποτέλεσμα αυτής της σύγκρουσης θα καθοριστεί από τα περιεχόμενα των αντιστεκόμενων. Έτσι ορίζουν και τις δυνατότητες στις οποίες θα εξελιχθεί το πράγμα. Έτσι, εφόσον α) το κυρίαρχο ζητούμενο είναι «να μη μας ενοχλάνε», να μην είναι στη πόρτα μας και μας χαλάνε το τουρισμό και β) πρέπει να επιλυθεί με πατριωτισμό και άρα με ενίσχυση της εθνικής ενότητας τα πιο ρεαλιστικά σενάρια είναι τα εξής δύο: 1) με κάποιο τερτίπι, με κάποιο καλύτερο δέλεαρ στις ντόπιες κοινωνίες ανάλογα και με την ένταση της σύγκρουσης σε κάθε νησί να δημιουργηθούν οι κλειστές δομές, να διαμεσολαβηθεί η κοινωνική οργή από όλους τους αρμόδιους γι’ αυτή τη δουλειά (δεξιούς, αριστερούς, φορείς, συλλόγους). 2) Με λύση αλά Αυστραλία και βάθεμα του φασισμού: φυλακές σε ακατοίκητα νησιά – μια λύση που θα ικανοποιούσε σίγουρα πολλές ντόπιες κοινωνικές ομάδες, μια λύση που αρέσει στον φασίστα περιφερειάρχη του ΒΑ Αιγαίου.

6

Το βασικό επίδικο, η αιτία που πυροδότησε την διαταξική «παλλαϊκή αντίσταση» ήταν το ζήτημα της εξουσίας. Του ποιος έχει το δικαίωμα να αποφασίζει. Κάθε κοινωνική σύγκρουση που θέτει όχι απλά το ζήτημα των συμφερόντων αλλά το ζήτημα της εξουσίας είναι μια κοινωνική σύγκρουση που μετατοπίζει τις σχέσεις και τις συνειδήσεις, τείνει να μετατοπίσει την κατανομή ισχύος για το ποιος αποφασίζει. Υπάρχει η συνείδηση ότι κάποιος προσπαθεί να επιβάλλει κάτι το οποίο εμείς αρνούμαστε (μιλάνε για το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση κάποιοι κάτοικοι – όπως και στην Τήνο για τις ανεμογεννήτριες). Δεν γίνεται να πετάμε στα σκουπίδια την πραγματικότητα της σύγκρουσης επειδή διαφωνούμε με τους συμμετέχοντες, δεξιούς και αριστερούς, ρατσιστές και πατριώτες. Το αντίθετο, πρέπει να αναδείξουμε το γεγονός με την πραγματικότητα του. Ακόμα κι αν οι ίδιοι οι εμπλεκόμενοι κάτοικοι θρέφουν ακόμα περισσότερο την ιδεολογία του εθνικισμού. Αυτό είναι το ιδεολογικό πλαίσιο και πρόταγμα μέσα από το οποίο βιώνουν τον κόσμο και επιδιώκουν τα συμφέροντά τους. Αν καταφέρνει κάτι αυτό το γεγονός όμως είναι να ξεγυμνώνει από την ιδεολογία του την κρατική πολιτική. Ή έστω να κάνει το ξεγύμνωμα πιο εύκολο. Και όταν συμβαίνει αυτό ανοίγει ένα πεδίο. Το που θα πάει έχει να κάνει με την ήδη υπάρχουσα επιρροή των ιδεών μέσα σε μια κοινωνία. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το πράγμα έχει στρωθεί πάνω σε εθνικιστικό χαλί. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι όλο το πολιτικό φάσμα μετατοπίζεται ακόμα πιο δεξιά. Δεν έχω ιδέα για το τι μπορεί να γίνει εκεί. Ξέρω μόνο για εδώ και πως μπορούμε να το αξιοποιήσουμε. Ξέρουμε, επίσης, πως οι καιροί μας είναι δύσκολοι και πως προνομιακό πεδίο έχει αυτή τη στιγμή ο εθνικιστικός λόγος. Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως ότι και ο άλλος λόγος, ο πιο κοντινός μας είναι υπαρκτός και βρίσκεται σε λανθάνουσα μορφή ως προς τη δημόσια σφαίρα αυτή τη στιγμή. Δε θα είναι για πάντα έτσι.

7

Παρ’ όλα αυτά είναι η δικιά μας συστηματική δουλειά μέσα στη κοινωνία με βάση την αλήθεια των γεγονότων και το δίκαιο των ιδεών μας που στέκεται μπροστά μας ακόμα περισσότερο αναγκαία. Η αλήθεια δεν υπάρχει ανεξάρτητα από το πώς θέλουμε να είναι ο κόσμος. Δεν είναι μόνο το παρελθόν ή το παρόν, εμπεριέχει και το μέλλον που δεν έχει υπάρξει ακόμα. Έτσι και κάθε εξεγερσιακή στιγμή εμπεριέχει το παρελθόν, το παρόν της αλλά και τις δυνατότητες για το μέλλον. Αυτό το μέλλον τείνει όλο και πιο πολύ στο φασισμό. Η δουλειά που πρέπει να κάνουμε όλο και μεγαλώνει, απαιτεί όλο και πιο οξυμένα πολιτικά εργαλεία. Και σίγουρα όχι στρίμωγμα της πραγματικότητας στη θεωρία. Αυτό έτσι κι αλλιώς το κάνουν όσοι μπορούν, όσοι έχουν την πολυτέλεια να μπορούν. Δεν την αλλάζουν αυτοί την ιστορία έτσι κι αλλιώς, απλά την βαραίνουν με την απουσία τους και την αδιαφορία τους (δεν το υποτιμώ).

Και κλείνω με Σαντιγιάν («Ένα ελευθεριακό πρόταγμα», Στάσει εκπίπτοντες, 2016, σ. 39): «Υποστηρίζουμε ότι η πρωταρχική μας αποστολή σε μια επανάσταση δεν είναι να είμαστε διευθυντές, αλλά να προκαλέσουμε την αυθόρμητη δράση του λαού. Με αυτά, ήδη εκφράσαμε ότι δεν είμαστε ούτε τυφλοί υποστηρικτές του λαϊκού αυθορμητισμού ούτε θεωρούμε τους εαυτούς μας κατόχους της απόλυτης αλήθειας. Το θέμα δεν είναι να καθόμαστε και να περιμένουμε μια επανάσταση για να εκπληρώσει τους πόθους μας, είναι αναγκαίο να δουλέψουμε και να κηρύξουμε, με τον λόγο και το παράδειγμα, τις ιδέες μας για την ελευθερία, ιδέες που δεν μπορούν να επιβληθούν με τη δύναμη, αλλά μόνο με τη πειθώ.»