Monthly Archives: January 2016

Για να περάσουμε στο τρίτο μέρος αυτού του θέματος (το δεύτερο εδώ) πρέπει πρώτα να θυμηθούμε κάτι από το πρώτο: «Αυτό που πρέπει να κρατήσουμε είναι πως από την αρχή του {το πανεπιστήμιο} συγκεντρώνει ένα πλήθος ανθρώπων από ανώτερα κοινωνικά στρώματα ή τέλος πάντων αυτούς που μπορούσαν να έχουν πρόσβαση σε αυτά που επιδιώκουν να μελετούν, να καταγράφουν και να ταξινομούν (άρα και να δημιουργούν) γνώση και οι οποίοι κατακτούν μια ιδιαίτερη αυτονομία και εξουσία».

Το γεγονός ότι τα πανεπιστήμια συγκέντρωναν ανθρώπους από ανώτερα κοινωνικά στρώματα και δημιουργούσαν γνώση μέσα σε ένα ιδιαίτερο πλαίσιο αυτονομίας. Μέσα στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα θα συναντήσεις πολύ κόσμο με κοινωνικές ευαισθησίες. Η καλλιέργεια και η κουλτούρα της παλιάς ελίτ υπαγόρευαν πολλές από αυτές. Περιβάλλον, φιλανθρωπία, «οι καημένοι οι φτωχοί», οι μετανάστες.

Ανοίγω μια ανθρωπολογικού τύπου παρένθεση εδώ. Continue reading →

Δύο αρχικά ερωτήματα: Πώς να μιλήσουμε για την έννοια του βιώματος και της διαφοράς και τι μας νοιάζουν εμάς αυτά τα πράγματα;

Ας ξεκινήσουμε από το δεύτερο. Βασικό εργαλείο του project είναι η κριτική στην ιδεολογία απ’ όπου κι αν προέρχεται. Αυτό δεν γίνεται από φετίχ αλλά γιατί θεωρούμε πως η ιδεολογία είναι πάντοτε εχθρός της ελευθερίας και εχθρός της πολιτικής όπως θα θέλαμε να την ασκούμε. Πέρα από αυτά, για τα οποία μπορούμε να γράψουμε πολλά, υπάρχει και το θέμα ότι δεν υπάρχει καμιά έννοια α) αντικειμενικού κόσμου για τον οποίο μπορούμε να μιλάμε και β) κανένα δέον και πρότυπο τέτοιου κόσμου το οποίο έχουμε τοποθετήσει σαν κάδρο και προσπαθούμε να φτάσουμε σε αυτό. Δηλαδή ότι μοιάζει με αυτό να το δεχόμαστε και ότι όχι να το απορρίπτουμε. Υπάρχει ένας μπούσουλας, ένα στοιχείο ορίζοντα αλλά δεν έχει να κάνει με τα κλασικά προτάγματα που συνήθως βάζουμε με κεφαλαία πράγματα στο τέλος των κειμένων μας (Επανάσταση, Κομμουνισμός, Αναρχία).

Βασική προκείμενη όπως αναφέρεται ξανά είναι ότι ο κόσμος δεν είναι. Αυτό σημαίνει πως για να δούμε τον κόσμο, για να μιλήσουμε γι’ αυτόν πρέπει να τον προσεγγίσουμε από τη θέση στην οποία ο καθένας και η κάθε κοινωνική ομάδα/τάξη βρίσκεται. Με μια – μη ουσιοκρατική – έννοια ο κόσμος είμαστε εμείς. Επομένως, ο κόσμος θα μας είναι γνωστός στο μέτρο που αφουγκραζόμαστε, καταλαβαίνουμε τις άλλες υπάρξεις και θέσεις. Αυτό δε σημαίνει ότι τις δεχόμαστε αλλά ότι με αυτές προχωράνε οι κοινωνίες μέσα στην ιστορία. Continue reading →

Οι σημειώσεις για τον σύγχρονο ολοκληρωτισμό είναι μια σειρά κειμένων χωρίς γραμμική αφήγηση αλλά όσο το δυνατόν πιο συγκεκριμένη για τις εκφάνσεις του σύγχρονου ολοκληρωτισμού. Είτε για το πώς εμφανίζεται ως τέτοιος, είτε πως ΔΕΝ εμφανίζεται ως τέτοιος και παραμένει αόρατος. Και φυσικά προτάσεις για την αντιμετώπισή του.

Συνηθίζουμε όταν μιλάμε για τον ολοκληρωτισμό στο σήμερα να χρησιμοποιούμε την έννοια του φασισμού. Η χρήση της παρομοίωσης εξυπηρετεί κυρίως την συναισθηματική και ιστορική εγρήγορση και τα αντανακλαστικά απέναντι στο φασισμό και είναι χρήσιμο ως εκεί. Πέρα από αυτό όμως εμφανίζονται 2 προβλήματα με τη χρήση των εννοιών έξω από το ιστορικό τους πλαίσιο. 1) Αποϊστορικοποιεί το φαινόμενο και το παρουσιάζει σαν μια σκοτεινή περίοδο ανορθολογισμού και παράνοιας, σαν ένα ιστορικό ατύχημα και όχι ως αυτό που είναι. Δομική συνέπεια της εξουσίας του κράτους. 2) Ιδεολογικοποιεί την ιστορική συγκυρία και αυτό δεν βοηθάει την ανάλυση των συγκεκριμένων ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και άρα την παραγωγή εκτιμήσεων και στρατηγικών για την αντιμετώπισή του. Χρησιμοποιούμε δηλαδή παλιές μεθόδους σε νέα προβλήματα που μπορεί να είναι αναποτελεσματικές.

Υπάρχει μια μεγάλη διαφορά στο ιδεολογικό επίπεδο της σημερινής εποχής με παλιότερες εποχές ολοκληρωτισμού όπως την εποχή του μεσοπολέμου και της ανάδυσης του φασισμού και του ναζισμού. Τις εποχές εκείνες το πολιτικό στοιχείο – με την κλασική έννοια του όρου – ήταν αυτό που καθόριζε και συγκροτούσε το δημόσιο λόγο και τους κοινωνικούς αγώνες. Δεν είναι τυχαίο ότι τότε αναπτύχθηκαν δύο ολότελα καινούριες ιδεολογίες (φασισμός/ναζισμός) όπως επίσης αναπτύχθηκαν και πραγματώθηκαν τηρουμένων των αναλογιών οι ήδη υπάρχουσες ιδέες του κομμουνισμού και του αναρχισμού (Σοβιετική Ένωση, Ισπανία). Σήμερα, δεν έχουμε μια τέτοια ένταση στην παραγωγή της πολιτικής. Και αυτό δεν θα μπορέσουμε να το καταλάβουμε αν δεν δούμε 2 πράγματα. Την κουλτούρα/θέαμα και την τεχνοεπιστήμη. Ας δούμε το δεύτερο τώρα. Continue reading →