Τηλεματική ΟΑΣΑ, “έξυπνες” στάσεις, ηλ. εισιτήριο: Ο πόλεμος των αφεντικών με άλλα μέσα

πρώτη δημοσίευση (22/03/2016): provo.gr

«Σε λειτουργία ως τις 21 Μαρτίου 2016 το έργο της τηλεματικής και των «έξυπνων» στάσεων στα αστικά λεωφορεία και τρόλεϊ της Αττικής» ανακοίνωσε ο ΟΑΣΑ. Και η ανακοίνωση τελειώνει λέγοντας πως «Η Τηλεματική ΟΑΣΑ σε συνδυασμό με το άλλο μεγάλο έργο ΣΔΙΤ του ΟΑΣΑ που βρίσκεται σε εξέλιξη, δηλαδή το Ηλεκτρονικό Εισιτήριο («ΑΣΣΚ»), αναμένεται να αναβαθμίσουν σημαντικά τις υπηρεσίες που παρέχει ο όμιλος ΟΑΣΑ προς το επιβατικό κοινό βελτιώνοντας αισθητά την εικόνα και τις παρεχόμενες υπηρεσίες του Συστήματος Αστικών Συγκοινωνιών της Αθήνας».

Είναι τόσο ισχυρή η ιδεολογία των αφεντικών που υποδεικνύει πως η τεχνολογική πρόοδος βελτιώνει με κάποιο μαγικό τρόπο τις ζωές μας που ακόμα και εντός του αντιεξουσιαστικού χώρου δεν είναι αυτονόητο ότι οι νέες τεχνικές που τίθενται σε εφαρμογή στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς είναι μόνο εχθρικές προς εμάς. Και θα έπρεπε να έχουμε διαμορφώσει τέτοιες συνθήκες ώστε να μην τεθούν σε εφαρμογή ή αν τεθούν να πάψουν.

Ανάδοχος της σύμβασης του έργου είναι η Advanced Transport Telematics ΑΕ, μια εταιρεία ειδικού σκοπού – δηλαδή που προέκυψε για να πάρει αυτό το έργο – που προέκυψε από τις Intrasoft και Intrakat, του ομίλου Intracom (Κόκκαλης). Ο ίδιος όμιλος που πουλάει τεχνολογία στο συριακό στρατό κατά τη διάρκεια του πολέμου. Ο ίδιος όμιλος που φτιάχνει οικίσκους για τους πρόσφυγες του ίδιου (και όχι μόνο) πολέμου. Συρία, προσφυγικό και τηλεματική ΟΑΣΑ συνδέονται με έναν τρόπο που η θεωρία δυσκολεύεται να κάνει. Γι’ αυτό είναι χίλιες φορές πιο χρήσιμο να βλέπουμε τι κάνει και πως κινείται το κεφάλαιο.

Ποιο είναι το πρόβλημα με αυτό το έργο;

Η εξυπηρέτηση που παρέχουν οι «έξυπνες» στάσεις και μάλιστα στους ανθρώπους που πάνε στη δουλειά τους και χάνουν ώρες στην κίνηση, πέρα από τις επίσημες ώρες εργασίας, είναι ένα μόνιμο επιχείρημα που μας τυφλώνει. Και αυτό διότι ενώ υποτίθεται πως μιλάει από τη σκοπιά της εργασίας, ουσιαστικά μιλάει από τις σκοπιά της κατανάλωσης, της χρήσης. Η σκοπιά της εργασίας στην προκειμένη περίπτωση των ΜΜΜ δεν είναι οι άνθρωποι που πάνε στη δουλειά τους το πρωί αλλά οι εργαζόμενοι στα ΜΜΜ. Και από αυτή τη σκοπιά το έργο της τηλεματικής τι δουλειά κάνει; Γράφει καθεστωτικό δημοσιογραφικό: «Το σημαντικό όμως είναι ότι με την τηλεματική θα βελτιωθεί ριζικά ο συντονισμός της κυκλοφορίας των λεωφορείων και των τρόλεϊ στην πρωτεύουσα. Το μέσο θα στέλνει σήμα με την θέση του στα κεντρικά οπότε θα υπάρχει η δυνατότητα να ρυθμίζεται π.χ. το πότε να ξεκινήσει το επόμενο ώστε να αποφεύγονται τα φαινόμενα να φθάνουν σχεδόν ταυτόχρονα δύο λεωφορεία ή τρόλεϊ στην ίδια στάση» και η ανακοίνωση «η δημιουργία κέντρων ελέγχου απ’ όπου θα παρακολουθείται σε πραγματικό χρόνο η λειτουργική κατάσταση του συστήματος συγκοινωνιών και θα γίνονται οι αναγκαίες παρεμβάσεις για τον καλύτερο συντονισμό και βελτιστοποίηση του συγκοινωνιακού έργου».

Δεν θα μπορούσα να τα περιγράψω καλύτερα. Όλο αυτό σημαίνει απλά έλεγχος στην εργασία. Να εκμηδενιστεί ο μεγάλος εχθρός του Taylor που είναι το «χασομέρι». Το γεγονός πως αυτό το χασομέρι αυτών των εργατών ταλαιπωρεί τους υπόλοιπους είναι αλήθεια αλλά αυτό δε μπορεί να κάνει εμάς να απαιτούμε καλύτερη λειτουργία της κυκλοφορίας των εμπορευμάτων. Θα κάνουμε το ίδιο με αυτούς που λένε ότι αφού στον ιδιωτικό τομέα είναι σκατά, σκατά να είναι και στο δημόσιο; Θα αυτοϋποτιμηθούμε δηλαδή από μόνοι μας; Αντί να έχουμε ως μέτρο την πιο υποτιμημένη τάξη και να αγωνιζόμαστε για την ανατίμηση θα βάλουμε ως μέτρο την πιο πάνω από εμάς και θα απαιτούμε από το κράτος την συλλογική υποτίμησή μας. Η τηλεματική είναι ένταση και επιτήρηση στην εργασία των μετακινήσεων.

Από τη σκοπιά των χρηστών τώρα. Επειδή, οι μετακινήσεις ως επιχείρηση δεν πρέπει να είναι δημόσιο αγαθό αλλά επιχείρηση που βγάζει κέρδος αυτό σημαίνει πως για το κράτος οι χρήστες είναι πελάτες. Μόνο που είναι πελάτες με το ζόρι, γιατί κανείς δε κάνει βόλτες με τα ΜΜΜ. Αφού είναι πελάτες πρέπει να ελέγχονται περισσότερο, να επιτηρούνται, να είναι πειθαρχημένοι. Ένα κομμάτι σε αυτή τη διαδικασία είναι το μαστίγιο. Ελεγκτές και μπάτσοι, προσπάθεια για να βάλουν τουρνικέ (αποτυχημένη χάριν της δραστηριότητας των κινημάτων). Το άλλο είναι το καρότο. Θα σου λέει «θα βελτιώσω τις υπηρεσίες μου οπότε δε θα έχεις λόγο να διαμαρτύρεσαι ότι δε κάνω τη δουλειά μου».  Θα λειτουργώ ως ευρωπαϊκό κράτος που θα σου παρέχω τις υποδομές για να μπορείς να δουλεύεις και να καταναλώνεις στην ώρα σου και με την ταχύτητα που απαιτεί η κυκλοφορία του εμπορεύματος.

Ο ανταγωνισμός μεταξύ των εργατών (στα ΜΜΜ και των υπολοίπων) είναι ένας φαύλος κύκλος που υπηρετεί μόνο το κεφάλαιο και την πειθαρχία. Όσο κι αν αντιπαθούμε διάφορα φασιστοειδή σε αυτόν τον εργασιακό χώρο δεν πρέπει να μας αποσπά αυτό.

Η πόλη στον καπιταλισμό

Οι δρόμοι πρέπει να μετασχηματίζονται σε υποδειγματικές γραμμές κυκλοφορίας εμπορευμάτων, η κίνηση (είτε ως εργασία, είτε ως κατανάλωση) των ανθρώπων πρέπει να είναι μετρήσιμη, υπολογισμένη ώστε να αποφέρει τα μέγιστα οφέλη. Οι «έξυπνες» στάσεις προωθούν τον συντονισμό και την πειθάρχηση των εργατών (αν όλα είναι προγραμματισμένα δεν έχεις δικαιολογία για να αργήσεις – όπως έγινε με την εισαγωγή του μετρό σε αντιπαραβολή με το χάος της κίνησης). Οι εφαρμογές λογισμικού επιταχύνουν την κίνηση και παράγουν την αλλοτρίωση (δε χρειάζεται, όλο και περισσότερο να μιλάς με τον άλλον, υπάρχει το κατάλληλο app να σου δώσει απαντήσεις), ούτε να ρωτήσεις που πρέπει να κατέβεις αφού θα το γράφει η οθόνη μέσα στο λεωφορείο. Τα ηλεκτρονικά εισιτήρια αντικαθιστούν τον ελεγκτή. Όταν θα γίνουν υποχρεωτικά και δε θα ανοίγουν οι μπάρες αν δεν το χτυπάς τι θα κάνουμε; Τότε θα έχουμε ήδη χάσει κατά κράτος. Τώρα που είναι η αρχή πρέπει να αναχαιτίσουμε την επίθεση που δεχόμαστε. Ο υπολογιστής στο λεωφορείο είναι στην πραγματικότητα ο έλεγχος της εργασίας του σε πραγματικό χρόνο.

Ο ριζικός μετασχηματισμός της πόλης στον καπιταλισμό είναι ένα μεγάλο θέμα που είναι προϋπόθεση αυτής εδώ της κουβέντας. Η ένταξη στην κυκλοφορία του κεφαλαίου όλο και περισσότερων χώρων και χρόνων, των υποδομών, των δρόμων, των κοινών χώρων, των τρόπων επικοινωνίας και της ανθρώπινης συνάντησης είναι μια λειτουργία, μια κίνηση του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής που ξεκινά από την περίφραξη των κοινών γαιών στην Αγγλία και φτάνει στα τεχνητά μέλη του ανθρώπινου σώματος. Αυτή η επέκταση, η ιμπεριαλιστική κίνηση του κεφαλαίου (αλλά όχι με την κλασική έννοια του όρου) είναι το χαρακτηριστικό της τηλεματικής του ΟΑΣΑ. Είναι μια νίκη των αφεντικών και του κράτους. Και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπιστεί, απαντηθεί, πολεμηθεί.