Αυτή τη φορά δε δώσαμε και μεγάλη σημασία στο θόρυβο του κοινού και παίζαμε πολύ πιο αφοσιωμένοι απ’ ό, τι πριν ͘ τους αγνοήσαμε όλους και η μουσική μας για να μας προστατέψει λες και μας έκλεισε σε μια γυάλινη καμπίνα που ανοίχτηκε στα βαθιά κρύα νερά.
Ο Γιαροσλάβ τραγουδούσε τώρα ένα τραγούδι για την αγάπη και γω ένιωσα ευτυχισμένος μέσα σ’ αυτό το τραγούδι (μέσα στη γυάλινη καμπίνα αυτού του τραγουδιού) που η λύπη δεν είναι εύκολη, το γέλιο δεν είναι ψεύτικο, η αγάπη δεν είναι γελοία και το μίσος δεν είναι δειλό, όπου οι άνθρωποι αγαπούν το σώμα και την ψυχή (ναί Λουτσία, το σώμα και την ψυχή συνάμα!), που όταν μισούν σηκώνουν το μαχαίρι ή το σπαθί, στη χαρά χορεύουν και όταν απελπίζονται καταφεύγουν στις όχθες του Δούναβη, όπου η αγάπη ακόμα είναι αγάπη και ο πόνος πόνος, όπου οι αξίες δεν είναι ακόμα ερημωμένες ͘ και μου φάνηκε πως μέσα σ’ αυτό το τραγούδι βρίσκομαι στο σπίτι μου, πως ο κόσμος του είναι το αρχικό μου στίγμα, το σπίτι μου που του έδειξα τόση δυσπιστία, αλλά είναι ακόμα περισσότερο το σπίτι μου (γιατί την πιο λυπηρή φωνή έχει το σπίτι που μέσα του αδικήσαμε) ͘ αλλά αμέσως σκέφτηκα πως αυτό το σπίτι δεν είναι απ’ αυτόν τον κόσμο (και τι σπίτι είναι λοιπόν αν δεν είναι απ’ αυτόν τον κόσμο;) και πως αυτό που εδώ τραγουδάμε είναι μόνο ανάμνηση, ενθύμιο, μια εικονική διατήρηση κάποιου που δεν υπάρχει κι αισθάνθηκα τα θεμέλια αυτού του σπιτιού να τρέμουν κάτω απ’ τα πόδια μου, πως πέφτω, πως κρατώ το κλαρινέτο στο στόμα και πέφτω κάτω στο βάθος των χρόνων, στο βάθος των αιώνων, στο ανεξιχνίαστο βάθος (όπου η αγάπη είναι αγάπη κι ο πόνος πόνος) κι είπα με έκπληξη πως το μοναδικό μου σπίτι είναι ακριβώς αυτό το πέσιμο, αυτή η σπάνια κι απέραντη πτώση κι αφέθηκα έτσι μέσα σ’ αυτό τον γλυκό ίλιγγο.
Το Αστείο, Milan Kudera
* Η φωτογραφία είναι του Josef Koudelka από το Calais στα σύνορα της Γαλλίας με το Ηνωμένο Βασίλειο, που τα τελευταία χρόνια χιλιάδες μετανάστες προσπαθούν να διασχίσουν.
(FRANCE. Region of Nord-Pas-de-Calais. City of Calais. The new harbour. Dyke. 1989)