Tag Archives: καταμερισμός εργασίας

Στο πρώτο (και αρκετά βαρετό) μέρος είδαμε δύο βασικά πράγματα. Πρώτον, ότι η θεωρία και η δράση εμφανίζονται διαχωρισμένες εδώ και χιλιάδες χρόνια σε όλα τα συστήματα εκμετάλλευσης και ουσιαστικά αντιπροσωπεύουν και εκφράζουν τον κυρίαρχο καταμερισμό εργασίας. Δεύτερον, πως η θεωρία και η δράση είναι αδιαχώριστες από τη σκοπιά αυτού που στοχεύει στην συνολική αναπαραγωγή του όποιου κοινωνικού συστήματος (είτε καπιταλιστικό, είτε δουλοκτητικό).

Πάμε τώρα να δούμε τι συμβαίνει στους δικούς μας χώρους και στις δικές μας πρακτικές.

Κίνημα

Όπως λέω και στην αρχή του κειμένου αυτού, στους πολιτικούς μας χώρους παράγεται και αναπαράγεται συστηματικά αυτός ο διαχωρισμός. Όπως παράγεται σε όλη τη διάρκεια της κοινωνικής ιστορίας επειδή θεμελιώνει μια σχέση εκμετάλλευσης, αντιπροσωπεύοντας εκτός των άλλων και τον κυρίαρχο καταμερισμό εργασίας, έτσι και στους χώρους μας συμβαίνει ακριβώς το ίδιο. Δεν συμβαίνει επειδή είμαστε ανίδεοι ή δεν ξέρουμε από ιστορία (παρόλο που επηρεάζουν και αυτά) αλλά ακριβώς επειδή στο εσωτερικό μας υπάρχουν σαφείς σχέσεις εκμετάλλευσης που αυτός ο διαχωρισμός υπηρετεί. Ταυτόχρονα ισχύει με τον ίδιο τρόπο (ή θα έπρεπε να ισχύει) και η συνεχής άρση του.

Βλέπουμε τον διαχωρισμό να εκφράζεται κυρίαρχα ως έμφυλος καταμερισμός εργασίας, όπου η θεωρία, οι έννοιες, το επιχειρησιακό/οργανωσιακό σκέλος παράγεται από τους άνδρες, ενώ η εργασία, η φροντίδα για την αναπαραγωγή από τις γυναίκες. Για παράδειγμα, εγώ που γράφω τώρα και προσπαθώ να παράξω θεωρία με τρόπο συστηματικό «όλως τυχαίως» είμαι άνδρας. Προφανώς δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός. Μεγαλωμένος ως άνδρας, ένας από τους ρόλους που δομικά επιτελώ είναι και αυτός της παραγωγής της σκέψης. Όταν λέω δομικά εννοώ και ανεξάρτητα από τις προθέσεις μου. Αυτή είναι μία έκφραση των σχέσεων εκμετάλλευσης εντός του κινήματος. Υπάρχουν και άλλες πιο πολύπλοκες και σχετίζονται με τη δομή της οικογένειας (γονείς, παιδιά, θείοι/ες) με την οποία είναι σε μεγάλο βαθμό συγκροτημένοι οι χώροι μας ή και με ανισότητες ηλικίας και εμπειρίας κτλ.

Παράλληλα, κυριαρχεί ο φετιχισμός της θεωρίας και της δράσης. Από τη μια μεριά έχουμε τη λατρεία της πράξης, του πρακτικισμού (που πολιτικά έχει πάρει μορφή με την εξέγερση και την καταστροφή ως αυτοσκοπό και όχι ως μέσο) και άρα την αλλεργία στην θεωρητική δουλειά. β) Από την άλλη, την λατρεία της θεωρίας από διάφορους wannabe διανοούμενους του «χώρου» που προσπαθούν να κάνουν κινηματική “καριέρα” από την άνεση του σπιτιού τους και με αυτή την υπεροψία του συγγραφέα, που νιώθει διάφορα μεταφυσικά πράγματα σχετικά με την θεωρητική δουλειά. Continue reading →

Ο τίτλος του κειμένου είναι παράφραση μιας πρότασης του Kant.[1] Το κείμενο δεν έχει καμία σχέση με τον Kant και τη φιλοσοφία του κι αν έχει κάποια αυτό γίνεται εν αγνοία της γράφουσας μιας και δεν θυμάμαι το νόημα της έκφρασης. Απλά είναι ωραία η διατύπωση και ταιριάζει με τρόπο ουσιαστικό για τον διχασμό ανάμεσα σε θεωρία και δράση και την σχέση μεταξύ τους.

Τις περισσότερες φορές η θεωρία εμφανίζεται διαχωρισμένη από την δράση, είτε ως προγενέστερη της δεύτερης, είτε ως μεταγενέστερη – ανάλογα με την προσέγγιση που υιοθετεί κάποιος. Η πιο συνήθης εμφάνιση πάντως την θέλει να είναι προγενέστερη. Τις έννοιες «προγενέστερη» και «μεταγενέστερη» δεν τις εννοώ χρονικά αλλά αιτιακά. Αυτός ο διαχωρισμός φανερώνεται σε μεγάλη ένταση τις στιγμές εκείνες όπου είτε η θεωρία, είτε η δράση γίνονται αντικείμενα φετιχισμού.

Από τη μια μεριά έχουμε την λατρεία του πρακτικισμού, της δράσης για την δράση. Όπου η καταστροφή, το μπάχαλο, η πρακτική εμφανίζονται ως αυτοσκοποί χωρίς αύριο, χωρίς ορίζοντα. Έχω γράψει σε αρκετά παλιότερο κείμενο για τον Μαύρο Δεκέμβρη πως υπάρχει ένας σοβαρός λόγος να πράττεις για την πράξη, να είναι η δράση σου αυτοσκοπός χωρίς ορίζοντα και αυτός ο λόγος είναι η απόκτηση τεχνογνωσίας, η οικειοποίηση με πρακτικές και τεχνικές, κάποιου είδους εκπαιδευτικός ακτιβισμός που σκοπεύει και στην αυτομόρφωση και στο ξεπέρασμα των φόβων και της πειθαρχίας με έναν τρόπο βιωματικό και όχι διανοητικό. Ειδικά αυτή η τελευταία λειτουργία – του ξεπεράσματος των φόβων και της πειθαρχίας – έχει απαράμιλλη αξία και την φυλάμε σαν πολύτιμο θησαυρό. Στην πραγματικότητα, όμως, σε αυτή τη λειτουργία δεν είναι μόνο δράση για την δράση αλλά είναι ταυτόχρονα και μετασχηματισμός μιας κοινωνικής σχέσης πχ. της σχέσης της πειθαρχίας (κάνοντας επίθεση με μολότοφ στους μπάτσους ή σαμποτάροντας τα ακυρωτικά μηχανήματα στα ΜΜΜ).

Από την άλλη, έχουμε τη λατρεία της θεωρίας ως μορφή της αλήθειας, ως αυτή που γεννά την πράξη, ως η ιδέα που ο νους μπορεί να στοχαστεί και η δράση παρουσιάζεται σα να είναι μόνο η πραγματοποίηση ή εφαρμογή αυτής της ιδέας. Από αυτόν τον φετιχισμό προκύπτει η συνήθης στάση σε κάποιους χώρους που προστάζει πως: «πρώτα πρέπει να έχουμε ανάλυση, να συμφωνούμε σε όλα και μετά να παρέμβουμε και να δράσουμε». Αυτή η αντίληψη περί θεωρίας έχει βαθιά θεμελιωθεί στην αντίληψη περί νου ως κέντρο του εαυτού και πηγή κάθε δραστηριότητας. Σε συμβολικό επίπεδο η ανοησία της δυτικής φιλοσοφίας «σκέφτομαι άρα υπάρχω» συνοψίζει αυτή την αντίληψη.

Ας εξετάσουμε λίγο την ιστορία της εμφάνισης αυτού του διαχωρισμού. Continue reading →